Samorządy niewystarczająco angażują się w opiekę nad matką i dzieckiem - wynika z raportu fundacji "Rodzić po ludzku". Brak systemowego podejścia do tych kwestii, niska świadomość co do jakości oferowanej na ich terenie opieki okołoporodowej oraz tolerowanie pobierania opłat przez szpitale - to główne zarzuty fundacji.
Jak wynika z raportu, do którego dotarła PAP, wiele samorządów uważa, że opieka nad matką i dzieckiem nie należy do zadań, za realizację których są odpowiedzialne. Część z nich odpowiedzialność za te kwestie rozumie wąsko, jedynie jako nadzór nad zakładami opieki zdrowotnej, których są organami założycielskimi.
Są jednak chlubne wyjątki. Jako przykłady dobrych praktyk fundacja "Rodzić po ludzku" wymienia Urząd Miasta w Białymstoku, który finansuje jedyną w mieście publiczną szkołę rodzenia, w szpitalu podległym miastu, mimo że nie posiada on oddziałów ginekologicznego, ani położniczego oraz Urząd Miasta w Gdańsku, który, choć nie nadzoruje zakładów opieki zdrowotnej, realizuje program profilaktyczny, w ramach którego m.in. finansuje działania z zakresu promocji zdrowia i profilaktyki w obszarze opieki nad matką i dzieckiem.
Autorki raportu zwracają także uwagę, że rzadkością jest dokonywanie pełnej diagnozy opieki nad matką i dzieckiem w celu określenia potrzeb kobiet w okresie okołoporodowym (zarówno ściśle zdrowotnych, jak i dotyczących edukacji oraz profilaktyki), zasobów lokalnego systemu ochrony zdrowia, satysfakcji kobiet z usług medycznych, stopnia przestrzegania praw pacjenta etc.
W większości przypadków badania tego rodzaju wykonywane są incydentalnie, np. na potrzeby procedur wdrażania standardów jakości w zoz-ach. Dane te są wykorzystywane w sposób przypadkowy, nie są gromadzone i analizowane systematycznie.
Jak wynika z raportu, 70 proc. samorządów realizuje różnego rodzaju działania związane z opieką nad matką i dzieckiem. Jednak w przypadku co czwartego (26 proc.) działania te ograniczają się do prowadzenia zoz-ów, nadzoru nad nimi, finansowania remontów i doposażenia. Wśród innych działań realizowanych przez samorządy przeważa organizowanie lub finansowanie edukacji przedporodowej, co według autorek raportu jest dobrą praktyką, choć to za mało. Prawie jedna trzecia (29 proc.) badanych samorządów nie realizuje żadnych działań z obszaru opieki okołoporodowej.
Jako przykłady działań w ramach opieki nad matką i dzieckiem wymieniane są np. edukacja zdrowotna kobiet w okresie przedkoncepcyjnym, ośrodek szybkiej diagnostyki prenatalnej czy centra informacji dla rodziców (Wrocław), program opieki zdrowotnej nad kobietami w ciąży "Zdrowie, Mama i Ja" (Warszawa), badania przesiewowe noworodków (Bydgoszcz), interwencja antynikotynowa prowadzona przez położne z poradni K (Gdańsk), program zapobiegający porzucaniu dzieci "Mamo, nie porzucaj mnie", w jego ramach m.in. program edukacyjny dla młodzieży "Świadome macierzyństwo" (Łódź).
Choć większość z badanych samorządów przyjęła programy regulujące współpracę z organizacjami pozarządowymi, zlecanie im działań z obszaru opieki nad matką i dzieckiem jest rzadkością - robił to zaledwie co czwarty samorząd i najczęściej było to prowadzenie szkoły rodzenia. Opieka nad matką i dzieckiem nie stanowi wydzielonego obszaru współpracy.
Autorki raportu zwracają także uwagę na trudności z dotarciem do informacji o podejmowanych przez samorząd działaniach w tym zakresie. Informacje o inicjatywach samorządu często nie są zamieszczane na stronach internetowych lub są trudne do odnalezienia, nawet przy korzystaniu z wyszukiwarki.
Tu jako przykłady dobrych praktyk wymieniane są Urząd Miasta Stołecznego Warszawy, który na stronie www.zdrowawarszawa.pl publikuje dokładną listę placówek realizujących program "Zdrowie, Mama i Ja" oraz program edukacji przedporodowej "Szkoła rodzenia" i Urząd Miasta Krakowa, który na stronie www.krakow.pl publikuje łatwo dostępną informację o programie profilaktyki i edukacji przedporodowej.
Zadaniem autorek raportu świadomość samorządów co do jakości oferowanej na ich terenie opieki okołoporodowej jest niska, tolerowane jest naruszające prawa pacjenta pobieranie opłat.
Raport powstał na podstawie ankiet składających się z kilkunastu pytań na temat działań w latach 2007-08 rozesłanych do 60 urzędów gmin, urzędów powiatowych i marszałkowskich oraz informacji zamieszczonych na stronach internetowych samorządów i w Biuletynach Informacji Publicznej.(PAP)
akw/ malk/ mow/
