# komentarz Havla dla "Nowej Gaziety" na temat sytuacji w Rosji #
19.12. Moskwa (PAP) - Były prezydent ZSRR Michaił Gorbaczow określił zmarłego w niedzielę byłego prezydenta Czech Vaclava Havla jako "męża stanu i człowieka wiernego wysokim, światłym, humanistycznym wartościom, a także otwartego na fundamentalny, konstruktywny dialog".
Gorbaczow uczynił to w depeszy kondolencyjnej skierowanej w poniedziałek na ręce prezydenta Czech Vaclava Klausa.
"Pamiętam jego oficjalną wizytę w Związku Radzieckim w 1990 roku. Odbyliśmy wówczas na Kremlu bardzo odpowiedzialne rozmowy o budowie nowych mostów dla równoprawnej współpracy między naszymi krajami, w tym o rozwiązaniu ostrego dla obu stron problemu wycofania wojsk radzieckich z Czechosłowacji. Rozmawialiśmy szczerze, nie unikając ostrych kwestii" - zauważył były prezydent ZSRR.
"Rozstaliśmy się w dobrym nastroju, znajdując wspólny język, wzajemne zrozumienie i - co najważniejsze - drogi konstruktywnego przezwyciężenia problemów o żywotnym znaczeniu dla naszych państw" - wskazał.
"Havel podarował mi wtedy fajkę pokoju jako symbol dobrych stosunków między nami i narodami naszych krajów" - dodał Gorbaczow.
Przywódcy Rosji w żaden sposób nie zareagowali na wiadomość o śmierci Havla. Ani prezydent Dmitrij Miedwiediew, ani premier Władimir Putin nie przekazali nawet kondolencji.
Na krótko przed śmiercią były prezydent Czech w komentarzu dla opozycyjnej "Nowej Gaziety" ocenił, że "społeczeństwo rosyjskie prowadzi walkę z najbrutalniejszą ze wszystkich znanych form postkomunizmu - ze swoistą kombinacją starych stereotypów i nowego biznesowo-mafijnego otoczenia".
"Niewykluczone, że politolodzy znajdą podobieństwo między obecną sytuacją w Rosji i rewolucjami arabskimi. Ja w tym, co się dzieje, widzę przede wszystkim echo zburzenia +żelaznej kurtyny+, odgłos politycznych przemian z lat 1989-90" - oświadczył Havel.
"Dlatego jestem przekonany, że konieczne jest przede wszystkim przekonanie obywateli Rosji, że reżim, który przedstawia się im jako demokrację, żadną demokracją nie jest. Ten reżim ma tylko niektóre - i to formalne - cechy demokracji" - oznajmił.
Były prezydent Czech podkreślił, że "nie może być mowy o demokracji dopóty, dopóki władza uwłacza godności obywateli, podporządkowuje sobie wymiar sprawiedliwości i media, a także manipuluje rezultatami wyborów".
Za największe zagrożenie dla Rosji Havel uznał "obojętność i apatię ludzi". Poradził obywatelom tego kraju, aby "nieustannie walczyli o uznanie oraz przestrzeganie swoich praw i swobód". "Struktury opozycyjne powinny się połączyć, sformować gabinet cieni i przedstawiać swój program ludziom w całej Rosji" - oświadczył.
Z Moskwy Jerzy Malczyk (PAP)
mal/ ap/
