Prezydent Rosji Dmitrij Miedwiediew odwiedzi w czwartek Watykan, gdzie zostanie przyjęty przez papieża Benedykta XVI. Będzie to jego pierwsza wizyta w Stolicy Apostolskiej. Rzeczniczka rosyjskiego prezydenta Natalia Timakowa poinformowała, że audiencja Miedwiediewa u papieża planowana jest na około pół godziny.
Jednym z jej tematów będzie zapewne podniesienie rangi stosunków dyplomatycznych między Federacją Rosyjską a Watykanem. W lipcu, w wywiadzie dla włoskich mediów, gospodarz Kremla poinformował, że strony prowadzą już rozmowy na ten temat.
"Mamy z Watykanem stosunki na szczeblu przedstawicielstw, omawiamy sprawę podniesienia ich do pełnej rangi, to znaczy do rangi przedstawicielstw dyplomatycznych" - powiedział wtedy Miedwiediew.
Moskwa i Stolica Apostolska nawiązały oficjalne stosunki dyplomatyczne 15 marca 1990 roku. Drogę do tego utorowało spotkanie papieża Jana Pawła II z przywódcą ZSRR Michaiłem Gorbaczowem, do którego doszło dokładnie 20 lat temu, 1 grudnia 1989 roku. Papież przyjął wtedy Gorbaczowa jako przewodniczącego Prezydium Rady Najwyższej ZSRR.
Według Anatolija Czerniajewa, jednego z najbardziej zaufanych współpracowników byłego lidera ZSRR, Gorbaczow porozumiał się z Janem Pawłem II w sprawie wizyty papieża w Związku Radzieckim, a nawet zdążył uzyskać na nią akceptację ówczesnego patriarchy Moskwy i Wszechrusi Aleksego II.
Na przeszkodzie stanął jednak rozpad ZSRR. Wybuchł spór między Patriarchatem Moskiewskim a Stolicą Apostolską o Kościół greckokatolicki na Ukrainie. W konsekwencji zwierzchnik rosyjskiej Cerkwi prawosławnej wycofał zgodę na wizytę Jana Pawła II.
Pielgrzymka do Rosji była jednym z największych marzeń polskiego papieża, który darzył ten kraj i jego naród wielką sympatią. Spełnienie pragnienia uniemożliwiło jednak nieprzejednane stanowisko Patriarchatu Moskiewskiego.
Przypominając we wtorek pierwsze spotkanie Gorbaczowa z Janem Pawłem II, agencja RIA-Nowosti zauważyła, że "papież i gensek stanowili dla siebie prawdziwe odkrycie; okazało się, że jest między nimi bardzo wiele wspólnego". "Wydawało się, że są to postacie całkowicie odmienne. Twardy, konsekwentny antykomunista, bojownik z totalitaryzmem i lider partii komunistycznej. Dwa całkowite przeciwieństwa. Lód i ogień. Było to jednak złudzenie" - pisze agencja.
Rosyjska Cerkiew prawosławna do dzisiaj sprzeciwia się wizycie zwierzchnika Kościoła rzymskokatolickiego w Rosji. Swoją zgodę na taką pielgrzymkę - i w ogóle na spotkanie patriarchy z papieżem - uzależnia od zaprzestania przez Watykan polityki prozelityzmu, czyli przeciągania prawosławnych na katolicyzm, i od przeproszenia za prześladowania prawosławnych, których - zdaniem Cerkwi - dopuścili się grekokatolicy na Ukrainie.
Odpowiadając w lipcowym wywiadzie dla włoskich mediów na pytanie o ewentualną wizytę Benedykta XVI w Rosji, Miedwiediew podkreślił, że w Rosji on odpowiada za państwo, a relacje między Kościołem a Cerkwią nie należą do jego kompetencji. "Święci ojcowie są w stanie samodzielnie prowadzić ten dialog" - oświadczył gospodarz Kremla.
Patriarchat Moskiewski zaapelował w ubiegłym tygodniu o nietraktowanie wizyty Miedwiediewa w Stolicy Apostolskiej jako misji pośrednictwa między rosyjską Cerkwią prawosławną a Kościołem rzymskokatolickim. "Problemy te rozwiązujemy sami" - oświadczył sekretarz Wydziału Stosunków Zewnętrznych Patriarchatu Moskiewskiego, ojciec Igor Wyżanow.
W marcu 2007 roku z Benedyktem XVI spotkał się już poprzedni prezydent Rosji - Władimir Putin. Rozmowa trwała około 25 minut i toczyła się w ojczystym języku papieża - po niemiecku.
Janowi Pawłowi II Putin złożył wizytę dwukrotnie - w lipcu 2000 i listopadzie 2003 roku. Również pierwszy prezydent Rosji Borys Jelcyn dwa razy spotkał się z Janem Pawłem II - w grudniu 1991 i lutym 1998 roku. Natomiast Gorbaczow gościł u Jana Pawła II trzykrotnie - w grudniu 1989, listopadzie 1990 i, po odejściu z urzędu, w listopadzie 2000.
Pierwszym radzieckim przywódcą, przyjętym nieoficjalnie w Watykanie przez zwierzchnika Kościoła rzymskokatolickiego, był przewodniczący Prezydium Rady Najwyższej ZSRR Nikołaj Podgornyj, który w styczniu 1967 roku złożył wizytę Pawłowi VI.
W latach 1965-85 z papieżami - Pawłem VI i Janem Pawłem II - spotykał się także ówczesny minister spraw zagranicznych ZSRR Andriej Gromyko.
Jerzy Malczyk (PAP)
mal/ mmp/ ap/
