Były działacz opozycji z czasów PRL i poseł PO Andrzej Czuma otrzyma około 90 tys. zł odszkodowania i zadośćuczynienia za niesłuszne uwięzienie w 1980 roku - orzekł we wtorek Sąd Okręgowy w Warszawie.
To już drugi wyrok w tej sprawie; pierwszy ze względów formalnych uchylił Sąd Apelacyjny.
Sąd zaznaczył w uzasadnieniu, że odszkodowanie zostało zasądzone nie tylko za trzy miesiące więzienia, ale także za kolejnych 17, kiedy Czuma pozostawał bez pracy i musiał podejmować się różnych fizycznych i dorywczych prac. Łącznie za 20 miesięcy sąd przyznał byłemu opozycjoniście 80 tys. zł odszkodowania. Ponadto zasądził także 7,5 tys. zł zadośćuczynienia.
W 1980 r. Czuma - m.in. razem z Bronisławem Komorowskim (PO) - został skazany na trzy miesiące więzienia za zorganizowanie i udział w opozycyjnej manifestacji przy Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie. Uznano ich za winnych tego, że "odnosili się bez szacunku i pogardliwie wobec Narodu Polskiego, zarzucając mu m.in., że nie jest on narodem wolnym i niepodległym".
Wyrok wydał wtedy obecny wiceminister sprawiedliwości Andrzej Kryże, który tłumaczył w 2005 r., że rozpatrywał odwołanie od orzeczenia ówczesnego kolegium ds. wykroczeń, a karę z kolegium złagodził do wymiaru 1-3 miesięcy. Wyrok ten uchylił w 1996 roku Sąd Najwyższy, przyznając, że przypisanie skazanym lekceważenia narodu było "niedopuszczalnym zabiegiem".
Po tej decyzji SN Czuma wystąpił o 700 tys. zł odszkodowania oraz zadośćuczynienia za niesłuszne aresztowanie, wliczając w tę kwotę także czas pozostawania bez pracy po wyjściu na wolność.
W grudniu 2005 r. Sąd Okręgowy w Warszawie uznał jego żądanie za "rażąco wygórowane" i przyznał mu 90 tys. zł. Sąd Apelacyjny w maju 2006 roku uwzględnił jednak apelację prokuratury, która uważała, że sprawę powinien w SO osądzić jeden sędzia, a nie trzech.
Wtorkowy wyrok SO nie jest prawomocny.
Andrzej Czuma był jednym z założycieli "Ruchu" - pierwszej konspiracyjnej organizacji po 1956 r., która przyjęła program niepodległościowy. W 2002 r. Sąd Najwyższy uniewinnił opozycjonistów z organizacji "Ruch" (w tym Czumę) z zarzutu "przygotowań do obalenia przemocą ustroju PRL". SN uwzględnił kasację byłego prokuratora generalnego Lecha Kaczyńskiego. W 1971 r. Andrzej Czuma i Stefan Niesiołowski dostali po 7 lat więzienia, Benedykt Czuma - 6 lat, Marian Gołębiewski i Bolesław Stolarz - po 4,5 roku, Emil Morgiewicz - 4 lata.
Czuma był również jednym z założycieli Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela. ROPCiO powstał 25 marca 1977 roku. Do swoich zadań zaliczał poszanowanie, obronę i respektowanie praw człowieka i obywatela w Polsce oraz działania zmierzające do odzyskania pełnej suwerenności. (PAP)
mja/ bno/ mhr/
