Kluby PiS, Samoobrony i LPR opowiedziały się za przyjęciem bez poprawek dwóch projektów nowelizacji ustawy o prokuraturze. Pierwszy rozszerza uprawnienia prokuratorów, drugi przewiduje wprowadzenie do prokuratur wojskowych cywilnych prokuratorów.
Opozycja uzależnia poparcie dla pierwszego projektu od przyjęcia poprawek zgłoszonych przez PO. W związku ze złożeniem poprawek projekt ten został odesłany ponownie do Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka. Do drugiego projektu kluby opozycyjne nie zgłosiły poprawek, ale ostateczną decyzję czy go poprą podejmą przed głosowaniem.
Pierwszy projekt rząd skierował do Sejmu w listopadzie 2006 r. Zakłada on, że wszczynanie i prowadzenie śledztwa ma należeć wyłącznie do prokuratora; nie będzie on mógł, tak jak dotychczas, powierzać policji przeprowadzenia czynności związanych z przedstawieniem zarzutów lub zamknięciem śledztwa.
Propozycja rządu zakłada także możliwość przedłużania okresu śledztwa oraz stosowania aresztu tymczasowego w postępowaniu przygotowawczym przez prokuratora przełożonego. Będzie on mógł też, w uzasadnionych przypadkach, przejmować sprawy prowadzone przez prokuratorów podległych i wykonywać ich czynności.
Przedstawiciele środowisk prawniczych krytycznie ocenili projekt autorstwa resortu sprawiedliwości. Kontrowersje wzbudził zapis przewidujący możliwość zmiany i uchylenia decyzji prokuratora przez prokuratora nadrzędnego.
W ocenie Stowarzyszenia Prokuratorów RP, nowelizacja "tworzy nieprzejrzysty system funkcjonowania prokuratury, w którym kilkunastu wyżej postawionych przełożonych będzie mogło oddziaływać na czynności procesowe prokuratora prowadzącego śledztwo".
Drugim rządowym projektem noweli ustawy o prokuraturze, 20 lutego zajęła się sejmowa komisja nadzwyczajna "Solidarne państwo", w której są tylko posłowie koalicji; opozycja komisję bojkotuje. Proponowane zmiany pozwalają delegować cywili do prokuratury wojskowej.
Według projektu, na prokuratora w wojskowych jednostkach organizacyjnych prokuratury może być powołany oficer zawodowy, oficer służby okresowej lub prokurator powszechnej jednostki organizacyjnej prokuratury.
Jak zapisano w projekcie, liczbę stanowisk prokuratorów wojskowych dla osób nie będących oficerami - "uwzględniając potrzeby Sił Zbrojnych" - określa minister obrony narodowej w porozumieniu z ministrem sprawiedliwości.
Ponadto minister obrony narodowej na wniosek Naczelnego Prokuratora Wojskowego ma wyznaczać, przenosić i zwalniać ze stanowisk służbowych prokuratorów wojskowych, będących oficerami, w trybie określonym w przepisach o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych.
Jak mówił podczas środowej debaty poseł Marek Ast (PiS), zmiana ustawy pozwoli "ucywilnić prokuraturę wojskową". Dodał, że proponowane rozwiązania zmierzają do usprawnienia prac prokuratur wojskowych. Monika Ryniak (PiS) zaapelowała o jak najszybsze uchwalenie obydwu dokumentów. Również Alina Gut (Samoobrona) nie zgłosiła uwag.
Z kolei poseł PO Stanisław Chmielewski ocenił, że proponowane rozwiązania "zmieniają w sposób centralistyczny funkcjonowanie prokuratur, nie gwarantując prokuratorom niezależności". Do pierwszego projektu zgłosił poprawki, które - w jego ocenie - "zmierzają w kierunku, aby prokurator mógł w sposób niezależny podejmować decyzje".
Natomiast Stanisław Rydzoń (SLD) powiedział, że najwięcej wątpliwości wzbudzają przepisy dające prokuratorowi przełożonemu uprawnienia do zmiany lub uchylenia decyzji prokuratora. Edwarda Ośko (LPR) ocenił, że proponowana nowelizacja nie zmienia w sposób zasadniczy przepisów dotyczących funkcjonowania prokuratur. (PAP)
gdy/ mok/ jra/
