Rozszerzenie kręgu objętych świadczeniami w związku z kryterium dochodowym oraz wydawanie legitymacji i odznaki honorowej działacza opozycji lub osoby represjonowanej zakładają poprawki do ustawy ws. pomocy dla działaczy opozycji przyjęte przez komisje senackie.
Celem projektowanej ustawy jest wsparcie działaczy antykomunistycznego ruchu podziemnego i osób represjonowanych z powodów politycznych w PRL. Pierwotnie projekt opracowywała Kancelaria Prezydenta, a po przygotowaniu w Senacie ma on trafić do dalszych prac w Sejmie.
Poprawki były dyskutowane podczas piątkowego posiedzenia połączonych senackich komisji ustawodawczej, praw człowieka, praworządności i petycji oraz samorządu terytorialnego i administracji państwowej.
Dotyczyły m.in. rozszerzenia kręgu osób objętych świadczeniami w związku z kryterium dochodowym oraz wprowadzenia jednorazowego zadośćuczynienia za cierpienia, obok zapisanej już w projekcie jednorazowej pomocy dla opozycjonistów oraz wdów lub wdowców. Wśród dyskutowanych poprawek znalazła się także propozycja wykluczenia osób donoszących organom ścigania lub organom partyjnym na swoich kolegów. Zaproponowano także zapewnienie opozycjonistom i represjonowanym korzystanie ze świadczeń opieki zdrowotnej poza kolejnością.
"Poprawki zdecydowanie +uszlachetniają+ tę ustawę, bo wprowadzają honorowe uznanie (za opozycjonistów - PAP), gdyż nie wszyscy występują o świadczenia materialne, którym ta ustawa jest głównie przeznaczona. Poprawki wprowadzają odznakę honorową, rejestry tych osób i przede wszystkim określają sam status. Ważne też, że projekt eliminuje tych co się sprzeniewierzyli - w organach ścigania lub bezpieczeństwa albo wręcz donosili na tych, co walczyli o niepodległość, prawa człowieka, wolności religijne" - ocenił w rozmowie z PAP autor wielu z poprawek senator Jan Rulewski (PO).
Jak zaznaczył, projekt jest odpowiedzią na głos opinii publicznej. "Jest on związany z faktem, że wielu działaczy opozycyjnych z różnych powodów, na ogół honorowego oczekiwania, że władza o nich nie zapomni, w momencie gdy przechodzą czy są na emeryturze stwierdza, że są +żebrakami+ z racji prowadzonej działalności. Czyli przesłanką drugą tej ustawy jest naprawa krzywd. Nie tworzymy przywilejów czy dodatkowych świadczeń, tylko naprawiamy krzywdy" - podkreślił Rulewski.
Podczas wcześniejszych posiedzeń senatorowie przyjęli już zmiany w projekcie zgłoszone w formie autopoprawki przez reprezentującego wnioskodawców wicemarszałka Senatu Jana Wyrowińskiego (PO). Według niego zmiany stanowiły wyjście naprzeciw oczekiwaniom przedstawicieli organizacji zrzeszających opozycjonistów i represjonowanych w PRL.
Rozszerzono krąg osób, które mogłyby korzystać z przewidzianych w ustawie świadczeń. "Rozszerzyliśmy go o uczniów i studentów relegowanych ze szkół lub uczelni z powodów politycznych w tamtym czasie oraz o osoby, dla których służba wojskowa była rodzajem represji, takich form było wiele w szczególności w stanie wojennym. Uznaliśmy również, mimo że są specjalne rozwiązania ustawowe dla tych, którzy angażowali się w wydarzenia czerwcowe (w 1976 r.), że są jeszcze osoby, które z różnych powodów z tych świadczeń wynikających z ustawy o kombatantach nie mogą korzystać. W związku z tym też taką możliwość stworzyliśmy" - wyliczał wicemarszałek Senatu.
Zgodnie ze zmianami sformułowanie "opozycja demokratyczna" zamieniono na "opozycja antykomunistyczna". "Uznaliśmy, że +opozycja demokratyczna+ jest terminem zawężającym. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom formułowanym przez pewne środowiska doszliśmy do wniosku, że +opozycja antykomunistyczna+ to pojęcie najszersze i właściwe dla tego projektu" - uzasadniał Wyrowiński.
Proces weryfikacji ma się kończyć przyznaniem legitymacji. Ponadto do projektu ustawy wprowadzono preambułę, w której podkreślono wagę proponowanych rozwiązań, a nadzór nad przyznawaniem świadczeń Urzędowi ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych.
Projekt przewiduje dwie formy pomocy: świadczenie specjalne w wysokości najniższej emerytury i jednorazową pomoc finansową. Jednorazowa pomoc może być przyznana w związku z zaistnieniem zdarzeń losowych na pokrycie kosztów np. zakupu wózka inwalidzkiego, sprzętu rehabilitacyjnego czy opłacenia pomocy pielęgnacyjnej.
Sprawozdawcą komisji został senator Jan Rulewski. (PAP)
akn/ mce/ nno/ ls/
