"Podróż do Wierszyny - Sybiracy" to tytuł wystawy o Polakach z małej wsi Wierszyna na Syberii, którą otwarto w Senacie. Ekspozycja, której współautorem jest reporter PAP Andrzej Gajcy, opowiada o Polakach, którzy sto lat temu dobrowolnie wyjechali na Syberię.
"Wierszyna leży prawie na końcu świata, ale jest bliska naszym sercom. To jest fenomen, że Polacy, którzy wyjechali tam sto lat temu zachowali tożsamość narodową i własny język. Podziwiamy Was za to" - powiedział marszałek Senatu Bogdan Borusewicz, zwracając się w środę do przybyłych na uroczysty wernisaż wierszynian. "Wierszyna to cząstka Polski w dalekiej Rosji" - podkreślił.
Marszałek przypomniał, że ekspozycja powstała w związku z pobytem delegacji polskich parlamentarzystów na Syberii we wrześniu 2010 r., w związku z 70. rocznicą deportacji Polaków na Syberię i 100-leciem Wierszyny. Jej autorami jest trójka dziennikarzy: Andrzej Gajcy z Polskiej Agencji Prasowej, Edyta Poźniak z Informacyjnej Agencji Radiowej Polskiego Radia i korespondent polskich mediów w Pradze Tomasz Dawid Jędruchów.
"Dziennikarze, którzy pojechali z nami na Syberię i przekazywali stamtąd korespondencję ku mojemu zaskoczeniu dodatkowo zrobili wystawę. Oni się zakochali w Wierszynie i do tej Wierszyny wracają i o niej pamiętają" - dodał Borusewicz.
Ekspozycja przybliża dzieje Polaków z Wierszyny, położonej w tajdze syberyjskiej nad rzeką Angarą, ok. 6,5 tysiąca km od Polski. Jej dzisiejsi mieszkańcy to potomkowie emigrantów polskich z terenów Małopolski i Zagłębia Dąbrowskiego, którzy w 1910 r. zdecydowali się rozpocząć nowe życie z dala od ojczyzny. Do osiedlenia się na Syberii zachęciły ich reformy Piotra Stołypina, premiera Rosji w okresie rządów ostatniego cara Rosji Mikołaja II Romanowa. Zgodnie z przeprowadzaną przez niego reformą rolną bezrolni chłopi mogli otrzymać na Syberii ziemię. Mimo wielu trudności, które pojawiły się zwłaszcza po objęciu władzy przez bolszewików, z pokolenia na pokolenie Polacy przekazywali znajomość własnego języka, polską kulturę i obyczaje.
Ekspozycja obejmuje ponad 40 fotografii obrazujących warunki życia tej społeczności, ich domostwa oraz kultywowanie polskich tradycji. "Wierszyna to przepiękne miejsce nie tylko z powodu tamtejszego krajobrazu, ale także ze względu na jej historię. Ta miejscowość to taka +mała Polska+ nad Angarą" - powiedział dziennikarz PAP Andrzej Gajcy. Zwrócił też uwagę, że podczas podróży do Wierszyny reporterzy zrobili ponad 2 tys. fotografii. "Przygotowując wystawę musieliśmy dokonać bardzo dużej selekcji, by pokazać tylko najpiękniejsze miejsca i najciekawsze wydarzenia, których byliśmy świadkami" - zaznaczył dziennikarz.
Wystawa przedstawia położoną w malowniczej dolinie wioskę, z kolorowymi drewnianymi domami, płotami, schludnym obejściem, gdzie można poczuć się jak w dawnej polskiej osadzie. Uwagę zwracają m.in. barwne okiennice oraz zdobienia okien, niespotykane wśród okolicznych syberyjskich miejscowości. Widzowie mogą obejrzeć nie tylko fotografie typowych wierszyńskich domów, ale także ich wnętrza oraz mieszkańców. Zdjęcia przedstawiają także syberyjskie krajobrazy, scenerię, w której żyją mieszkańcy.
W Wierszynie, do której - jak opowiadali dziennikarze - prowadzi tylko jedna droga (ok. 120 km na północny wschód od Irkucka), działa Dom Polski, utrzymywany ze środków Stowarzyszenia "Wspólnota Polska". W jego obrębie koncentruje się życie kulturalne i oświatowe tamtejszej Polonii zorganizowanej przy Stowarzyszeniu "Wisła" oraz zespole wokalno-tanecznym "Jarząbek". Wierszynianie w dużej części do dziś mówią po polsku, co jest zasługą działającej we wsi szkoły, która jest jedną z niewielu placówek oświatowych na Syberii, gdzie uczniowie uczą się przedmiotów w języku polskim.
Życie Polaków w Wierszynie skupia się także przy miejscowym kościele pod wezwaniem św. Stanisława. Proboszcz parafii o. Karol Lipiński podczas wernisażu zachęcał do odwiedzin Wierszyny 7 lipca 2013 r. w związku z uroczystościami 100. rocznicy wybudowania kościoła. "Zapraszamy i oczekujemy. Bochen chleba starczy dla wszystkich, jest też możliwość przenocowania" - zachęcał o.Lipiński
Organizatorami ekspozycji, która w ub.r. prezentowana była również w Muzeum X Pawilonu w Cytadeli Warszawskiej, są: Muzeum Niepodległości w Warszawie, Agencja Artystyczna Grupa M-D-M oraz Fundacja na Rzecz Rozwoju Inicjatyw Społecznych - Perspektywy. (PAP)
nno/ abe/
