Zarząd woj. śląskiego przyjął wstępny projekt Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020. Na liście strategicznych projektów znalazły się przedsięwzięcia za ponad 7,6 mld zł. Część tych środków ma pochodzić z UE.
Blisko 200-stronnicowy dokument zawiera zasady wykorzystania unijnych środków, które województwo otrzyma w perspektywie finansowej 2014-2020, nie zawiera natomiast konkretnych kwot. Powodem są wciąż niezakończone negocjacje przyszłego unijnego budżetu i związanego z nim pakietu legislacyjnego.
Dlatego tworząc projekt RPO opierano się jedynie na założeniach. W planie finansowym zastosowano procentowy podział funduszy, wynikający z przyjętego na szczeblu krajowym minimalnego poziomu alokacji na dany cel tematyczny w ramach danego funduszu, ustalonego dla danej kategorii regionów. Zasady te są wciąż dyskutowane, przyjęte więc założenia nie są ostateczne.
Śląski program zawiera 11 priorytetów: wzmacnianie nowoczesnej gospodarki, Cyfrowe Śląskie, wzmacnianie konkurencyjności małych i średnich firm, gospodarka niskoemisyjna i odnawialne źródła energii, ochrona środowiska i dziedzictwa kulturowego, transport, regionalny rynek pracy, regionalne kadry dla gospodarki opartej na wiedzy, włączenie społeczne i rewitalizacja, sprawna administracja oraz pomoc techniczna.
W projekcie ustalono limity dla poszczególnych działań, wynikające z unijnych zaleceń. Np. na działania dotyczące innowacji, badań naukowych, rozwoju technologicznego, rozwoju produktów i usług opartych na technologiach informacyjno-komunikacyjnych, wsparcia przedsiębiorców, zwiększenia efektywności energetycznej oraz działania związane z odnawialnymi źródłami energii musi trafić co najmniej połowa przyznanych środków z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, a na działania na rzecz zwiększenia stopnia wykorzystania odnawialnych źródeł energii oraz poprawy efektywności energetycznej - minimum 10 proc. całkowitej alokacji z tego funduszu.
Na promowanie tzw. włączenia społecznego i walkę z ubóstwem przeznaczono co najmniej 20 proc. całkowitej alokacji przyznanej z Europejskiego Funduszu Społecznego. Założono też, że 60 proc. środków z tego funduszu trafi na maksymalnie cztery priorytety inwestycyjne.
W latach 2014-2020 więcej niż dotąd unijnych środków (nawet ok. 55 proc.) dla woj. śląskiego będzie dzielone w trybie pozakonkursowym. Chodzi o tzw. projekty kluczowe, uznane za najistotniejsze dla regionu. Lista projektów strategicznych z różnych dziedzin, rekomendowanych jako kluczowe, jest załącznikiem do projektu. Łączna wartość tych przedsięwzięć przekracza 7,6 mld zł, nie podano jednak skali unijnego dofinansowania.
Wśród projektów kluczowych są m.in. ważne połączenia drogowe, np. część drogi Racibórz-Pszczyna oraz fragment drogi łączącej Drogową Trasę Średnicową z Dąbrową Górniczą czy obwodnica Pawłowic (w sumie osiem projektów za prawie 3,5 mld zł), zakup taboru kolejowego (za ponad 273 mln zł), inwestycje w sieć energetyczną w Bielsku-Białej (200 mln zł), kompleksowy program likwidacji tzw. niskiej emisji w konurbacji śląsko-dąbrowskiej (2,1 mld zł), inwestycja w instalację zagospodarowania odpadów pod Częstochową (677,3 mln zł) oraz budowa hali poligonowej centralnej szkoły pożarnictwa w Częstochowie (21 mln zł).
Wśród projektów kluczowych jest też wiele projektów naukowych, w tym stworzenie Śląskiego Parku Nauki za ok. 250 mln zł. Planowany jest też rozwój Centrum Czystych Technologii Węglowych (35 mln zł), stworzenie Centrum Biotechnologii i Bioróżnorodności (120 mln zł), utworzenie Europejskiego Centrum Innowacyjnych Technologii Medycznych (50 mln zł), powołanie Śląskiego Instytutu Medycyny Wieku Podeszłego, Chorób Środowiskowych i Cywilizacyjnych (80 mln zł), projekt Centrum Efektywności Energetycznej (27,7 mln zł) oraz interdyscyplinarny projekt badawczo-naukowy w Zabrzu "Miasto nad kopalnią - kopalnia pod miastem" (177 mln zł).
O sposobie wydania części funduszy mają decydować subregiony. W kończącym się okresie programowania, na lata 2007-2013, zarząd woj. śląskiego dał część środków z RPO do dyspozycji subregionów - to samorządy poszczególnych części województwa wybierały ważne dla tego terenu projekty. W przyszłym okresie mają być uruchomione podobne programy.
Jednym z najważniejszych wyzwań przyszłej perspektywy będzie osiągnięcie wymaganych efektów programu. Komisja Europejska będzie wymagać nie tylko dopełnienia warunków wstępnych, ale też narzuca konieczność osiągnięcia konkretnych celów. Będą one określone dla kraju, a ich realizacja będzie wymagała wkładu wszystkich programów regionalnych i krajowych.
Rozpoczęły się konsultacje projektu RPO. Uwagi i komentarze do dokumentu można przesyłać do 8 lutego br. za pomocą formularza dostępnego na stronie RPO, na adres www.programowanie@slaskie.pl. Wyniki konsultacji oraz pierwszej fazy negocjacji kontraktu terytorialnego posłużą do napisania właściwego projektu RPO, który także będzie poddany konsultacjom społecznym.
Śląski dokument powstał w oparciu o zapisy zawarte w przedstawionym przez Komisję Europejską tzw. pakiecie legislacyjnym dla polityki spójności na lata 2014-2020 wraz z późniejszymi zmianami, wynikającymi z kolejnych etapów negocjacyjnych. W pracach uwzględniono krajowe i unijne dokumenty strategiczne, m.in. Strategię "Europa 2020", Strategię Rozwoju Kraju "Polska 2020" oraz Krajową Strategię Rozwoju Regionalnego 2010-2020, a także aktualizowaną Strategię Rozwoju Woj. Śląskiego "Śląskie 2020".(PAP)
mab/ amac/
