Skałki i zamki Jury Krakowsko-Częstochowskiej czy lasy i szlaki Beskidów Śląskiego i Żywieckiego to główne i najbardziej znane wśród turystów atrakcje woj. śląskiego. Coraz częściej region zaczyna być też kojarzony jako skupisko zabytków przemysłowych.
Od kilku lat samorząd wojewódzki stara się budować wizerunek Śląskiego jako ciekawego celu dla amatorów turystyki sakralnej i religijnej, turystyki aktywnej i rekreacyjnej, turystyki kulturalnej, a także technicznej i przemysłowej.
Miejscem kultu religijnego, ale też najpopularniejszym w regionie pojedynczym celem turystów z kraju i ze świata jest Jasna Góra. Tamtejsi paulini nie prowadzą statystyk ściśle odróżniających pielgrzymów od turystów. Z ich informacji wynika, że w ub. roku klasztor odwiedziło 3,3 mln osób - o 100 tys. więcej niż w 2011 r. Tylko w ponad 200 ogólnopolskich pielgrzymkach wzięło udział 780 tys. osób. Tamtejsi przewodnicy oprowadzali zagraniczne grupy, posługując się 11 językami.
Innym ważnym miejscem kultu religijnego w regionie jest m.in. Sanktuarium Matki Bożej i Sprawiedliwości Społecznej w Piekarach Śląskich (w pielgrzymce mężczyzn uczestniczy tam co roku ponad 100 tys. osób). Do odnowionego przed kilkoma laty Pocysterskiego Zespołu Klasztorno-Pałacowego w Rudach nieopodal Raciborza przybywają pielgrzymi, ale też turyści. Przyciągają ich m.in. lasy Parku Krajobrazowego "Cysterskie kompozycje krajobrazowe Rud Wielkich" oraz położoną w Rudach zabytkową stacją kolejki wąskotorowej.
Wśród atrakcji turystyki aktywnej regionu prym wiodą skałki i zamki Jury Krakowsko-Częstochowskiej i szlaki Beskidów. W Jurze - obok znanych od lat ruin zamków w Podzamczu (Ogrodzieniec), Olsztynie czy Mirowie - popularność zyskuje odbudowany przez prywatnego właściciela i otwarty w 2011 r. zamek w Bobolicach.
O atrakcyjność turystyczną Jury dbają też sami mieszkańcy. W 2011 r. w będących centrum jurajskiej wspinaczki skałkowej Podlesicach otwarto edukacyjno-naukowe Centrum Dziedzictwa Przyrodniczego i Kulturowego Jury. Zbudowało je, dzięki unijnym środkom, Towarzystwo Miłośników Ziemi Zawierciańskiej.
Ważnym ośrodkiem turystyki kulturalnej w regionie jest Pszczyna z kompleksem obejmującym Muzeum Zamkowe w Pszczynie i park w stylu angielskim, który zaprojektowała księżna Daisy (ok 180 tys. odwiedzających). W pobliżu znajduje się jeden z najładniejszych w regionie rynków, pokazowa zagroda żubrów, a także odremontowana i zaadaptowana na cele komercyjne przedwojenna wieża wodna.
Kulturą chcą przyciągać turystów m.in. Katowice. W jednym kwartale, na terenie dawnej kopalni Katowice w centrum miasta, dobiegają końca prace przy nowych siedzibach Narodowej Orkiestry Polskiego Radia oraz Muzeum Śląskiego. W pobliżu jest Spodek; między nim a nowymi obiektami kulturalnymi powstaje jeszcze duże centrum kongresowe.
W Katowicach słynne jest też robotnicze osiedle Nikiszowiec, znane m.in. z filmów Kazimierza Kutza. Można tam obejrzeć atrakcyjne wystawy oddziału Muzeum Historii Katowic i zjeść śląski obiad. Na turystykę odnoszącą się przede wszystkim do historycznego dziedzictwa przemysłowego postawiło jednak więcej miast aglomeracji.
Wciąż rozwijaną główną atrakcją Zabrza jest zabytkowa kopalnia Guido - z dwiema trasami turystycznymi na głębokości 170 i 320 metrów i oddaną właśnie do użytku urządzoną w czterech zaadaptowanych komorach podziemną strefą kultury, biznesu i rozrywki. Niebawem ofertę Guido powinno uzupełnić uruchomienie liczącej ponad 2 km podziemnej trasy w Głównej Kluczowej Sztolni Dziedzicznej - dziewiętnastowiecznej podziemnej drodze wodnego transportu węgla.
Nikiszowiec i Guido to jedne z najważniejszych spośród 36 punktów Szlaku Zabytków Techniki Woj. Śląskiego. Koordynowany przez samorząd województwa szlak w ub. roku przyciągnął do swoich obiektów ok. 580 tys. osób. Zabrzańską kopalnię odwiedziło ponad 100 tys. turystów. Innymi popularnymi obiektami Szlaku są: Muzeum Browaru Żywiec (blisko 100 tys.), Sztolnia Czarnego Pstrąga i Zabytkowa Kopalnia Srebra w Tarnowskich Górach (łącznie ok. 100 tys.), a także Tyskie Browarium (ponad 40 tys.) i Muzeum Chleba w Radzionkowie (ok. 40 tys.).
Atrakcje oparte na dziedzictwie historii, natury, kultury czy techniki uzupełnia od kilku lat powstająca od podstaw oferta komercyjna. To m.in. działający w Częstochowie Park Miniatur Sakralnych z 14-metrową figurą Jana Pawła II czy westernowe miasteczko Twin Pigs w Żorach.
Z badań zamówionych przez Śląską Organizację Turystyczną wynika, że w ub. roku woj. śląskie odwiedziło ogółem w różnych celach turystycznych (czyli skorzystało w regionie z co najmniej jednego noclegu) 4,2 mln osób; 1,8 mln z tej liczby to sami mieszkańcy woj. śląskiego. Cel turystyczny pobytu w potocznym rozumieniu (zwiedzanie, korzystanie z walorów kulturowych, wypoczynek, pielgrzymowanie) deklarowało łącznie ok. 40 proc. badanych.(PAP)
mtb/ pad/
