Uchwały okolicznościowe są w Sejmie przedmiotem awantur politycznych - uważa przewodnicząca sejmowej komisji kultury Iwona Śledzińska-Katarasińska i proponuje zmiany w regulaminie izby, które to ograniczą. Od 1989 r. posłowie przyjęli ponad 150 takich uchwał, czasem kilkadziesiąt w roku.
Jak podkreśliła Śledzińska-Katarasińska (PO), "szczególnie w tej kadencji projekty uchwał stały się przedmiotem awantur politycznych". Ostatnio spór wywołał projekt uchwały posłów PiS dotyczący ustanowienia 2013 r. Rokiem Pamięci o Powstaniu Styczniowym.
"Posłowie mają bardzo różne pomysły, często polityczne, a wystarczy, że zbiorą podpisy 15 posłów i wnoszą już projekt" - wyjaśniła. Po wniesieniu projektu uchwały marszałek kieruje go do komisji kultury. "Nie widzę powodu, aby moja komisja rozpatrywała każdy taki pomysł, a zgodnie z regulaminem ma taki obowiązek" - mówiła przewodnicząca. W regulaminie Sejmu, jak proponuje, powinny zostać sprecyzowane kryteria, zgodnie z którymi Prezydium Sejmu mogłoby nie dopuszczać do pierwszego czytania niektórych projektów tego typu.
Jak poinformowała PAP przewodnicząca komisji, tą sprawą w lutym na wspólnym posiedzeniu mają się zająć Komisje: Regulaminowa i Spraw Poselskich oraz Kultury i Środków Przekazu.
Uchwała okolicznościowa ma na celu upamiętnienie danej postaci lub historycznego wydarzenia na forum polskiego parlamentu. "Przede wszystkim przyjmujemy za dużo uchwał okolicznościowych" - powiedziała PAP Śledzińska-Katarasińska. Od 1989 r. posłowie podjęli w Sejmie ponad 150 uchwał upamiętniających postaci związane z życiem kulturalnym lub naukowym albo wydarzenia historyczne, niekiedy kilkadziesiąt w jednym roku.
Najwięcej uchwał było związanych z Janem Pawłem II, obchodzono pierwsze trzy rocznice jego śmierci, 10. rocznicę wystąpienia w polskim parlamencie oraz 20., 25. i 30. rocznicę objęcia pontyfikatu. Sejm podejmuje też uchwały ws. uczczenia rocznic "nieokrągłych". Upamiętniono m.in. 26. rocznicę wprowadzenia stanu wojennego czy 47. rocznicę śmierci rodziny Ulmów, która została zamordowana przez Niemców za ukrywanie Żydów. Przyjęcie tej uchwały związane było z ukazaniem się kontrowersyjnej książki Jana T. Grossa i Ireny Grudzińskiej "Złote żniwa", której autorzy napisali o udziale Polaków w Holokauście, stawiając tezę, że skala polskich zbrodni na Żydach była większa niż udzielana im pomoc.
Szczególnym rodzajem uchwał są uchwały w sprawie ustanowienia danego roku rokiem osoby albo wydarzenia. Regulamin Sejmu ogranicza ich liczbę, sejmowa Komisja Kultury i Środków Przekazu może wnioskować o przyjęcie najwyżej trzech projektów uchwał ustanawiających patronów roku.
Tym ograniczeniem tłumaczyła się komisja kultury, gdy pod koniec ub.r. zarekomendowała posłom odrzucenie uchwały ustanawiającej 2013 r. Rokiem Pamięci o Powstaniu Styczniowym. Argumentowano wówczas, że uchwałę w identycznej intencji przyjął już Senat. Ostatecznie Sejm ogłosił 2013 r. Rokiem Jana Czochralskiego, Witolda Lutosławskiego i Juliana Tuwima, a Powstanie Styczniowe posłowie upamiętnili zwykłą uchwałą okolicznościową.
"Patron coś musi przynieść kulturze" - mówiła Śledzińska-Katarasińska. Jak tłumaczyła, komisja kultury, rozpatrując projekty uchwał ustanawiających patronów roku, kieruje się tym, czy w związku z obchodami będą realizowane przedsięwzięcia kulturalne i edukacyjne popularyzujące postać patrona. Według przewodniczącej koordynacją obchodów powinny się zająć poszczególne resorty. "Uważam, że odpowiednie ministerstwo powinno się włączyć w obchody, skoro uchwałę w tej sprawie podjął parlament" - zaznaczyła przewodnicząca.
Przedsięwzięcia związane z upamiętnieniem Lutosławskiego i Tuwima koordynuje Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Na realizację obchodów Roku Lutosławskiego resort przeznaczył 16 mln zł, obchodów Roku Tuwima - 800 tys. zł.
- rocznicę urodzin jednego z najwybitniejszych kompozytorów XX w. upamiętni ponad 100 przedsięwzięć kulturalnych, edukacyjnych i naukowych. Imprezy będą realizowane w kraju i za granicą. 25 stycznia, w dzień 100. rocznicy urodzin Lutosławskiego, w Filharmonii Narodowej w Warszawie odbędzie się koncert z udziałem cenionej przez kompozytora skrzypaczki Anne-Sophie Mutter.
Obchody 60. rocznicy śmierci i 100. poetyckiego debiutu Juliana Tuwima organizuje rodzinne miasto poety, Łódź. W minioną niedzielę odbyły się tam pierwsze imprezy, łodzianie mogli usłyszeć debiutancki wiersz poety i rockowe aranżacje jego utworów.
Jan Czochralski będzie prawdopodobnie bohaterem Międzynarodowego Kongresu Struktury Monokryształów w Warszawie, który ma się odbyć w połowie br.
Magdalena Cedro (PAP)
mce/ ls/
