Andrzej Busza, poeta, prozaik, historyk literatury, profesor literatury angielskiej na Uniwersytecie Kolumbii Brytyjskiej w kanadyjskim Vancouver, został tegorocznym laureatem Nagrody Literackiej Stowarzyszenia Pisarzy Polskich za Granicą.
Jeden z jurorów nagrody Janusz Pasterski podkreślił, że Busza jest jednym z niewielu poetów, którym udało się zmienić język, w którym tworzył. Po dekadach pisania po polsku, Busza przeszedł na język angielski.
Andrzej Busza urodził się 17 listopada 1938 roku w Krakowie. We wrześniu 1939 r., wraz z rodzicami opuścił Polskę. W 1941 r. znaleźli się w Palestynie, po wojnie wyemigrowali do Anglii, gdzie przyszły poeta zdał maturę i studiował anglistykę.
Busza debiutował w 1958 roku na łamach "Kontynentów" wierszem "Łzy płyną w moim sercu". Mimo angielskiego wykształcenia pisał od początku w języku polskim. "Język polski jest mi bliższy, mimo że często zdarza mi się stwierdzić, że angielski znam lepiej" - deklarował. Wiersze publikował równolegle w czasopismach emigracyjnych (w "Wiadomościach", "Kulturze", "Oficynie Poetów") i krajowych (w "Odrze", "Współczesności", "Więzi", "Tygodniku Powszechnym", "Życiu Literackim").
W roku 1962 znalazł się wśród pierwszych laureatów genewskiej Nagrody Fundacji im. Kościelskich (wraz z Andrzejem Brychtem, Sławomirem Mrożkiem i Janem Rostworowskim).
W połowie lat 60. Busza przeniósł się wraz z rodziną do Kanady, gdzie objął stanowisko wykładowcy literatury angielskiej na Uniwersytecie Kolumbii Brytyjskiej w Vancouver. W roku 1969 w paryskiej Bibliotece "Kultury" ukazał się pierwszy tomik poety zatytułowany "Znaki wodne". Dwa lata później w uniwersyteckim wydawnictwie amerykańskim wydany został następny, tym razem dwujęzyczny zbiór "Astrologer in the Undergroud. Astrolog w metrze".
Pisanie po polsku w realiach oderwania od żywego języka sprawiało mu jednak coraz więcej kłopotów. Pierwszy - polskojęzyczny - okres twórczości poetyckiej Buszy zamyka poemat "Kohelet" ogłoszony w paryskiej "Kulturze" (1975, nr 12). Po tej edycji nastąpiły długie lata poetyckiego milczenia. Po 26 latach przerwy w roku 2001 wydany został trzeci zbiór wierszy Buszy pt. "Glosy i refrakcje", a dwa lata później tom "Obrazy z życia Laquedema. Scenes from the Life of Laquedem". Oba tomiki były dwujęzyczne - pisane w języku angielskim przełożone zostały na język polski przez Bogdana Czaykowskiego.
"Zmiana języka nie pociągnęła za sobą zmiany potencjalnych adresatów tej twórczości, którymi pozostali czytelnicy polscy. Ta niezwykła sytuacja komunikacyjna była (i nadal jest), oczywiście, dużym utrudnieniem, ale i swoistym fenomenem literackim, celnie poświadczającym skomplikowanie współczesnych zjawisk kulturowych" - podkreśla Pasterski. W przygotowaniu znajduje się obszerny, retrospektywny tom wierszy wybranych (w języku polskim i angielskim) Buszy pt. "Atol".
W tegorocznej, czwartej edycji Nagrody Literackiej Stowarzyszenia Pisarzy Polskich za Granicą w jury zasiadali: dr Marek Baterowicz (Sydney), prof. Andrzej Biernacki (Warszawa), Krystyna Kulej (Slough, Wielka Brytania), prof. Wojciech Ligęza (Kraków), prof. Janusz Pasterski (Rzeszów) i dr Alina Siomkajło (Londyn). Dotychczasowi laureaci nagrody to: Marek Baterowicz (2012), Andrzej Dobosz (2011) i Romuald Wernik (2010). Wręczenie nagrody Buszy odbędzie się 26 września w ambasadzie RP w Londynie.
Stowarzyszenie Pisarzy Polskich za Granicą działa od 2010 roku w Londynie. Jego prezesem jest dr Alina Siomkajło. (PAP)
aszw/ mrt/ jbr/
