Zakończyły się prace przy wzmacnianiu skarpy przy synagodze Chewra Lomdej Misznajot, ostatniej istniejącej świątyni żydowskiej w Oświęcimiu, której groziła katastrofa - poinformował w środę dyrektor miejscowego Centrum Żydowskiego Tomasz Kuncewicz.
Prace przy ustabilizowaniu gruntu trwały od maja ubiegłego roku. Jak powiedział Kuncewicz skarpę wzmocniono betonowymi mikropalami i wzniesiony został mur oporowy. Końca dobiega też gruntowny remont domu należącego niegdyś do żydowskiej rodziny Klugerów, który znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie świątyni. Budynek dodatkowo stabilizuje skarpę. Wiosną otwarta w nim zostanie sala wystaw czasowych oraz kawiarnia. "Cafe Oszpicin" nawiąże do okresu przedwojennego, gdy w Oświęcimiu ponad połowę mieszkańców stanowili Żydzi. Oszpicin to nazwa Oświęcim w języku jidysz.
Świątyni zagrażała erozja skarpy. W każdej chwili mogła się ona osunąć. Sytuacja była bardzo poważna: ruch ziemi mógł wywołać nawet silniejszy opad deszczu lub tąpnięcie w kopalniach węgla, które znajdują się w pobliżu Oświęcimia.
Synagoga Lomdej Misznajot w Oświęcimiu powstała na początku XX wieku. Po wojnie mieściła się w niej między innymi hurtownia dywanów. W marcu 1998 roku została zwrócona społeczności żydowskiej na mocy ustawy o restytucji majątków gmin żydowskich w Polsce. Uroczystość jej rededykacji miała miejsce w 1999 roku.
Świątynia jest unikatowym śladem po społeczności żydowskiej, która współtworzyła Oświęcim przez niemal 500 lat, aż do Zagłady. "To zabytek o wyjątkowym znaczeniu symbolicznym dla polsko-żydowskiego dziedzictwa naszego kraju ze względu na lokalizację w bezpośrednim sąsiedztwie byłego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz" - podkreślił Kuncewicz.
Centrum Żydowskie w Oświęcimiu powstało w 2000 roku. Jego celem jest kultywowanie pamięci o żydowskich mieszkańcach miasta, którego nazwę podczas wojny Niemcy zmienili na Auschwitz, a także edukacja ze szczególnym uwzględnieniem problematyki Holokaustu i współczesnych zagrożeń związanych z nietolerancją i uprzedzeniami. Pod jego auspicjami działa muzeum żydowskie, synagoga oraz centrum edukacyjne.
Dom Klugerów został wzniesiony na przełomie XIX i XX wieku. Rodzina Klugerów mieszkała w Oświęcimiu przed wojną. Z dziewięciorga dzieci Zagładę przeżyła tylko trójka, w tym Szymon, który był więźniem niemieckiego obozu Auschwitz. Po wojnie mieszkał w Szwecji. W latach 60. powrócił do Oświęcimia. Był ostatnim Żydem mieszkającym w mieście. Zmarł w 2000 roku. Spoczywa na miejscowym kirkucie.
Pierwsi Żydzi zamieszkali w Oświęcimiu w początkach XVI wieku. W 1939 roku stanowili ponad połowę mieszkańców 14-tysięcznego miasta. Po II wojnie światowej do Oświęcimia powróciło 186 Żydów. (PAP)
szf/ abe/
