*"Zrób sobie raj" Mariusza Szczygła oraz "Źródło Mamerkusa" Leszka Białego zostały Książkami Roku 2010 Warszawskiej Premiery Literackiej. Obie książki otrzymały równą liczbę głosów w plebiscycie czytelników. *
Autor "Zrób sobie raj" (wyd. Czarne) powiedział podczas środowej uroczystości wręczenia nagrody, że jego książkę można w skrócie opisać, jako "opowieść o sympatii przedstawiciela jednego kraju do innego kraju". Fascynacja Mariusza Szczygła Czechami zaowocowała już zbiorem reportaży "Gottland", który został przetłumaczony na sześć języków i obsypany nagrodami (m.in. tytułem European Book Prize 2009).
O ile "Gottland" opowiadał raczej o historii Czech, "Zrób sobie raj" dotyczy w większym stopniu czeskiej współczesności. Reporter ogląda czeską telewizję, śledzi repertuar kin i teatrów, odwiedza knajpy i krematoria, próbuje zdefiniować istotę czeskiej duszy.
Czesi uważają się za najbardziej ateistyczny naród w Europie, tylko jedna trzecia obywateli przyznaje się do jakiegoś wyznania, a dwie trzecie deklaruje ateizm. Szczygieł zadał znajomym Czechom pytanie: "Jak się państwu żyje bez Boga?" i otrzymał odpowiedzi takie jak: "normalnie", "całkiem fajnie", "przyjemnie", "lepiej niż z Bogiem", "jak bez tyrana".
"Tu nikt nie lubi cierpieć" - konkluduje Szczygieł. Niechęć do żałoby jest tak silna, że w ostatnich latach powszechny staje się zwyczaj rezygnowania z uroczystych pogrzebów na rzecz cichej kremacji. W krematorium w Uściu, które Szczygieł odwiedza, poważnym problem jest fakt, że jedna trzecia rodzin nie odbiera nawet urny z prochami swojego zmarłego.
Druga nagrodzona książka "Źródło Marmekusa" (wyd. Nowy Świat) to debiut literacki Leszka Białego. Powieść rozgrywa się w średniowieczu, po rozgromieniu jednej z krucjat. Jej bohaterowie - zachodni rycerz i jego sługa, Arab z Kordoby - chcą dotrzeć do Jerozolimy. W przebraniach podróżują przez kolejne kraje islamu.
"To, mówiąc w pewnym uproszczeniu, opowieść o średniowiecznym zderzeniu cywilizacji zachodniej z muzułmańską. Ten konflikt, który rozpoczął się w średniowieczu, trwa po dziś dzień" - zauważył Biały.
Warszawska Premiera Literacka jest nagrodą przyznawaną przez warszawskie środowisko ludzi książki. Z 12 Książek Miesiąca wybieranych przez jurorów czytelnicy wybierają Książkę Roku. (PAP)
aszw/ hes/
