Piąty szczyt Unia Europejska - Ameryka Łacińska i Karaiby rozpoczął w piątek późnym popołudniem czasu polskiego obrady w stolicy Peru od debaty nad przedstawionymi przez latynoamerykańskich przywódców konkretnymi programami walki o poprawę sytuacji najbiedniejszych.
Dotyczą one walki z ubóstwem, nierównością i wykluczeniem w tym regionie oraz następstwami zmian klimatycznych.
Prezydenci i premierzy krajów regionu, określonego w projektach dokumentów szczytu jako "najbardziej rozwarstwiony majątkowo", skoncentrowali się przede wszystkim na niebezpieczeństwie wzrostu zagrożenia głodem i ciężkim niedożywieniem, które są już udziałem 90 milionów mieszkańców tej części kuli ziemskiej.
Gospodarz spotkania, prezydent Peru Alan Garcia zaproponował w przemówieniu inauguracyjnym utworzenie światowego funduszu zalesiania poprzez nałożenie specjalnego podatku na paliwa organiczne (kopalne). Ma to dać 20 miliardów dolarów rocznie i pozwolić każdego roku na ponowne zalesianie 10 milionów hektarów.
Program pomocy humanitarnej dla głodującego Haiti oraz uzyskania środków na "rozruch" gospodarki tego najbiedniejszego kraju Karaibów - to treść wspólnej propozycji przedstawionej przez brazylijskiego prezydenta Jose Luisa Inacio Lulę da Silvę oraz premiera Hiszpanii Jose Luisa Rodrigueza Zapatero.
Od największego, obok Brazylii, potentata finansowego regionu, jakim jest dzięki znacjonalizowanej ropie naftowej Wenezuela, wyszła na szczycie propozycja stworzenia "funduszu w wysokości 1,095 miliarda dolarów na cele rozwoju dla najbiedniejszych krajów". Prezydent Hugo Chavez oświadczył, że jego kraj jest gotów niezwłocznie wyasygnować jedną trzecią tej kwoty, tj. 365 milionów dolarów.
Chavez oczekuje, że pozostałe kraje uczestniczące w szczycie zadeklarują "przynajmniej analogiczną kwotę". Po "bogatej Europie" wenezuelski prezydent spodziewa się "dowodów humanitaryzmu" i anulowania przez nią długów najbiedniejszych państw Ameryki Łacińskiej.
Wobec narastającego kryzysu żywnościowego pierwszy wiceprezydent Panamy, Samuel Lewis Navarro, jeszcze przed rozpoczęciem posiedzenia plenarnego szczytu ogłosił swój projekt utworzenia "regionalnej wirtualnej giełdy nadwyżek żywnościowych". Miałyby być one sprzedawane po przystępnych, negocjowanych cenach i z zastosowaniem rozsądnych ceł, ustalanych na niskim poziomie w związku z nadciągającym kryzysem.
Wielkie zainteresowanie przedstawicieli światowych mediów, relacjonujących przebieg szczytu w Limie, budzą zapowiedziane spotkania kanclerz Niemiec Angeli Merkel i hiszpańskiego premiera Zapatero z prezydentem Wenezueli.
Zapatero spotka się z Chavezem po raz pierwszy odkąd na listopadowym szczycie iberoamerykańskim w stolicy Chile, Santiago, król Hiszpanii Juan Carlos zwrócił się do Chaveza, który arogancko przerwał wystąpienie Zapatero, słynnym "Dlaczego nie zamilkniesz!".
Angela Merkel, ustosunkowując się do obaw tych krajów regionu, które obawiają się zbyt "ostrego" wejścia konkurencyjnych towarów europejskich na rynki latynoamerykańskie, zapowiedziała, że Unia Europejska zainicjuje rozmowy stowarzyszeniowe "z tymi krajami, które już są gotowe".
Pani kanclerz nawiązała w ten sposób do skierowanej do niej przez prezydenta Peru, Garcię, prośby o wyjednanie wśród partnerów UE zgody na stowarzyszeniowe rozmowy handlowe "o dwu prędkościach"
W otwarciu szczytu w surowym betonowym gmachu Muzeum Narodowego w Limie, strzeżonym przez zmotoryzowane odziały wojska w sile wielu tysięcy żołnierzy, wzięło udział 45 szefów państw i rządów, wśród nich premier Donald Tusk.
Równolegle odbywa się w stolicy Peru z udziałem 7 000 delegatów z Ameryki Łacińskiej i innych kontynentów "alternatywne zgromadzenie" pod nazwą III Szczyt Ludów, które rozpoczęło się 13 maja. (PAP)
ik/ mc/ jra/
