Amerykański aktor Tom Cruise, gwiazda filmów "Jerry Maguire", "Top Gun", "Urodzony 4 lipca", kończy we wtorek 50 lat. Współpracował m.in. ze Stanleyem Kubrickiem, Stevenem Spielbergiem, Oliverem Stonem i Brianem De Palmą. Zdobył trzy nominacje do Oscara.
W opublikowanym przez magazyn "Forbes" rankingu najpotężniejszych celebrytów świata w roku 2012 Cruise znalazł się na miejscu dziewiątym. W drugiej połowie lat 90. umieszano go na listach 100 największych gwiazd w historii kina (1997, magazyn "Empire") i 50 najpiękniejszych ludzi świata (1997, magazyn "People").
W jednym z wywiadów Cruise opowiadał, że fascynuje się samurajami i ich etycznym kodeksem Bushido. "Miałem osiemnaście lat, gdy po raz pierwszy obejrzałem +Siedmiu samurajów+ Kurosawy. Już po 30 sekundach zdałem sobie sprawię, że to nie jest zwykły film, że to jest zjawisko. Lata później przeczytałem kodeks Bushido. Przekazał mi wiedzę o wielu sprawach, do których trzeba dążyć w życiu, jak lojalność, współczucie, odpowiedzialność, umiejętność patrzenia wstecz oraz branie odpowiedzialności za własne czyny" - wspominał.
Inni, mówiąc o Cruisie, który światową sławą cieszy się od prawie 30 lat, oceniali: "Posiada wiele aktorskiej odwagi. Nie boi się piąć w górę i ryzykować" (Paul Newman); "Wiedziałem, że krążą legendy o jego niesympatycznym podejściu do ludzi, ale sam tego nie doświadczyłem. Tom wie, czego chce i wie, jak to osiągnąć. Jest wymagający, twardo stąpa po ziemi, ale w stosunku do siebie też nie stosuje taryfy ulgowej, (...) wiele się od niego nauczyłem" (Jonathan Rhys-Meyers).
Jeden z najbardziej znanych aktorów amerykańskich urodził się 3 lipca 1962 r. w Syracuse w stanie Nowy Jork, jako Thomas Cruise Mapother Czwarty, syn inżyniera elektronika Thomasa Mapothera Trzeciego i nauczycielki Mary Lee Mapother.
"Młodzieniec wrażliwy, religijny, który myślał o tym, by zostać księdzem" - tak Cruise'a z okresu, gdy był nastolatkiem, opisał znany amerykański portal filmowy IMDb. Rodzice przyszłego gwiazdora - którzy rozwiedli się, gdy miał 11 lat - często się przeprowadzali, co wpłynęło na życie Toma i jego trzech sióstr. Nim Cruise ukończył 14 lat, uczył się w 15 różnych szkołach w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie.
W szkole średniej należał do drużyny zapaśników - plany sportowe przekreśliła jednak kontuzja kolana; wystąpił też, zebrawszy sporo pochwał, w uczniowskim przedstawieniu. Po skończeniu szkoły przeprowadził się do Nowego Jorku. Już wtedy myślał o aktorstwie. Zaczął od chodzenia na castingi do reklam, często jednak żegnano go argumentem: "zbyt przystojny" lub "zbyt wyrazisty". Ma uśmiech zwycięzcy - oceniono na portalu IMDb, przy okazji wymieniania charakterystycznych cech wyglądu aktora.
W kinie Cruise zadebiutował w 1981 r., jako 19-latek, w filmie Franco Zeffirellego "Niekończąca się miłość". W tym samym roku wystąpił w opowiadającym o szkole wojskowej "Capstrzyku" Harolda Beckera, razem z Seanem Pennem i Timothym Huttonem, zwracając na siebie uwagę krytyki. W 1983 r. zagrał w "Outsiderach" Francisa Forda Coppoli i "Ryzykownym interesie" Paula Brickmana, a w 1985 r. w nominowanej do Oscara produkcji fantasy "Legenda" w reż. Ridleya Scotta.
Przełomowym dla kariery Toma Cruise'a stał się zrealizowany rok później przez Tony'ego Scotta film akcji "Top Gun" (1986) o szkole pilotów marynarki wojennej. Cruise wystąpił tam razem z Kelly McGillis i Valem Kilmerem. Po "Top Gun", który przyniósł producentom dochód w wysokości 350 mln dolarów, Cruise zyskał światową sławę. Później już prawie każdego roku można go było oglądać w głośnych i kasowych produkcjach.
Zagrał m.in. w: "Kolorze pieniędzy" Martina Scorsese (1986), "Koktajlu" Rogera Donaldsona (1988), "Rain Manie" Barry'ego Levinsona (1988), "Urodzonym 4 lipca" Olivera Stone'a (1989), "Szybkim jak błyskawica" Tony'ego Scotta (1990), "Za horyzontem" Rona Howarda (1992), "Firmie" Sydneya Pollacka według powieści Johna Grishama (1993), "Wywiadzie z wampirem" Neila Jordana (1994), "Mission: Impossible" Briana De Palmy (1996), filmie "Jerry Maguire" Camerona Crowe'a (1996), "Oczach szeroko zamkniętych" Stanleya Kubricka (1999), "Magnolii" Paula Thomasa Andersona (1999), "Mission: Impossible II" Johna Woo (2000), "Vanilla Sky" Camerona Crowe'a (2001), u Stevena Spielberga w "Raporcie mniejszości" (2002) i u Edwarda Zwicka w "Ostatnim samuraju" (2003).
W ciągu ostatniej dekady Cruise wystąpił też w: "Zakładniku" Michaela Manna (2004), "Wojnie światów" Stevena Spielberga (2005), "Mission: Impossible III" J.J. Abramsa (2006), "Ukrytej strategii" Roberta Redforda (2007), komedii "Jaja w tropikach" Bena Stillera (2008), thrillerze "Walkiria" Bryana Singera (2008), "Wybuchowej parze" Jamesa Mangolda (2010) oraz "Mission: Impossible - Ghost Protocol" Brada Birda (2011).
Najnowsza rola Cruise'a to śpiewający rockman w komedii muzycznej "Rock of Ages", która do kin w Polsce trafi 10 sierpnia. Akcja filmu rozgrywa się w latach 80. w tytułowym klubie w Los Angeles, w obsadzie są też m.in. Catherine Zeta-Jones, Paul Giamatti, Mary J. Blige i Russell Brand.
Cruise był trzykrotnie nominowany do Oscara, za kreacje w filmach: "Urodzony 4 lipca", gdzie wcielił się w wyniszczonego fizycznie i psychicznie przez wojnę weterana Wietnamu; "Jerry Maguire", gdzie grał wpływowego agenta sportowego, który pod wpływem wyrzutów sumienia zmienia swoje życie, protestując przeciw wyścigowi szczurów, bezmyślnej pogoni za karierą i pieniędzmi; oraz "Magnolia", filmie o mieszkańcach Kaliforni, poszukujących swego miejsca w życiu.
Cruise należy do najlepiej opłacanych amerykańskich aktorów. Jego gaża za rolę w "Top Gun" w 1986 r. wyniosła 2 mln dolarów. Za występ w "Szybkim jak błyskawica" w 1990 r. zarobił - jak podaje portal IMDb - 9 mln dolarów, w "Wywiadzie z wampirem" w 1994 r. - 15 mln, w "Raporcie mniejszości" w 2002 r. - 25 mln, a w "Mission: Impossible - Ghost Protocol" w 2011 r. - 12,5 mln.
Kobiety, z którymi Cruise związany był prywatnie to m.in. aktorki Mimi Rogers i Nicole Kidman. Od 2006 r. jest mężem Katie Holmes. Z ostatnich informacji o aktorze, które ukazały się w mediach, wynika, że Holmes zdecydowała się wystąpić o rozwód. W czasie trwania małżeństwa Cruise'a i Holmes media poświęcały wiele miejsca materiałom nt. związków pary z Kościołem Scjentologicznym.
Jeśli chodzi o zawodowe życie Cruise'a, pojawiła się m.in. wiadomość, że razem z reżyserem Tonym Scottem planuje realizację "Top Gun 2".(PAP)
jp/ abe/
