Zapaleniem sześciu zniczy - symbolizujących 6 mln ofiar Holokaustu - oddano we wtorek w Treblince hołd Żydom, którzy zginęli w czasie Akcji Reinhardt. Uroczystości upamiętniły 70. rocznicę rozpoczęcia zagłady ludności żydowskiej w Generalnym Gubernatorstwie.
W uroczystościach ku czci około 2 mln Żydów pomordowanych podczas Akcji Reinhardt wzięli udział: ambasador Izraela w Polsce Zvi Rav-Ner, II sekretarz ds. politycznych Ambasady USA w Polsce Michael Rosenthal, minister edukacji Izraela Gideon Sa'ar, podsekretarz stanu MEN Mirosław Sielatycki, wojewoda mazowiecki Jacek Kozłowski, przedstawiciele ocalonych oraz młodzież z Polski i Izraela.
"Stoimy na cmentarzu, na którym nie ma grobów. Nie ma dat na nagrobkach, nie znamy nawet nazwisk ani imion ogromnej większości tych, którzy tu zostali zamordowani. Jest 17 tysięcy symbolicznych kamieni, 269 z nich podpisach nazwami miejscowości, które pozbawiono czasem nawet ponad połowy mieszkańców" - powiedział wojewoda mazowiecki.
"To było piekło (...), rządy śmierci, podczas których ludzie z naszego kraju byli poddanymi. Każdego dnia ginęły tu tysiące Żydów (...), to był przemysł, po którym Niemcy następnie zamazali ślady. Wszystko to było naznaczone okrucieństwem, które trudno sobie wyobrazić" - zaznaczył minister edukacji Izraela.
Jak dodał, 70 lat temu hitlerowcy rozpoczęli Akcję Reinhardt według "szatańskiego planu". "W ciągu krótkiego czasu z tej ziemi została zmazana cała żydowska cywilizacja" - zaakcentował Sa'ar.
Podsekretarz stanu w MEN podkreślił, że dzisiaj stajemy ramię w ramię z przedstawicielami państwa Izrael jako depozytariusze pamięci tragicznych wydarzeń sprzed 70 lat. "Jednocześnie jesteśmy ramię w ramię sygnatariuszami porozumień między Polską a Izraelem w obszarze współpracy młodzieży i edukacji" - mówił.
W jego ocenie, edukacja o holokauście chroni przed niebezpieczeństwem, nienawiścią, nietolerancją, rasizmem i antysemityzmem. "Dlatego tak ważna jest obecność dzisiaj tutaj młodych ludzi - Polaków i Izraelczyków. Mogą oni wspólnie realizować projekty pamiętając o tych, którym przyszło żyć w innych czasach" - podsumował Sielatycki.
Uroczystości zakończono zapaleniem znicza przed kamieniem poświęconym Januszowi Korczakowi.
Uroczystość na terenie byłego niemieckiego obozu zagłady w Treblince poprzedziły warsztaty dla młodzieży w Warszawie i w Mińsku Mazowieckim. Wzięło w nich udział ok. 200 uczniów z Izraela i Polski. Młodzi ludzie, wychodząc od historycznego momentu, jakim było ogłoszenie Akcji Reinhardt, rozmawiali o różnych postawach wobec Żydów w czasie Zagłady oraz sposobach kultywowania pamięci o Holokauście.
Organizatorami obchodów 70. rocznicy Akcji Reinhardt były: Mazowiecki Urząd Wojewódzki w Warszawie, stołeczne Muzeum Historii Żydów Polskich oraz Muzeum Walki i Męczeństwa w Treblince.
Akcję Reinhardt zapoczątkowały wydarzenia z 16 na 17 marca 1942 r., kiedy to Niemcy rozpoczęli likwidację getta w Lublinie, wysyłając transporty Żydów do obozu zagłady w Bełżcu.
Akcja stanowiła realizację "ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej" na terenie Generalnego Gubernatorstwa oraz regionu białostockiego. Prowadzono ją od marca 1942 do listopada 1943 roku. W jej wyniku, w obozach zagłady w Bełżcu, Treblince i Sobiborze, a także obozach koncentracyjnych i ośrodkach pracy przymusowej, wymordowano około 2 mln Żydów. (PAP)
wmk/ ls/ mlu/ gma/
