*Ambitnym i bardzo odważnym projektem, który wyraża się wiarą w potęgę nauki nazwał premier Donald Tusk otwarte w piątek w Krakowie Narodowe Centrum Nauki. Dyrektorem instytucji zostanie prof. Andrzej Jajszczyk. *
"Kiedy z panią prof. Barbarą Kudrycką zastanawialiśmy się, czy jest takie miejsce w Polsce, które może być naturalną siedzibą dla Narodowego Centrum Nauki, to nie mieliśmy wątpliwości, że Kraków jest oczywistym wskazaniem. (...) Nauka jest dla Polski tak ważna, jak Kraków był i jest ważny dla Polski, dlatego ma to dla nas wymiar także symboliczny" - mówił premier podczas gali inaugurującej działalność Narodowego Centrum Nauki.
Jak ocenił premier, Narodowe Centrum Nauki jest "ambitnym bardzo odważnym projektem, który wyraża się nie tylko wiarą w potęgę nauki, ale także wiarą (...) w to, że nauka ma szanse, kiedy sfera autonomii, wolności i samodzielności jest nieustannie poszerzana, kiedy zwalnia się gorset nadzoru administracji centralnej".
Tusk podziękował też minister nauki i szkolnictwa wyższego Barbarze Kudryckiej, którą nazwał "odważnym ministrem". "Zajęta była przez te trzy lata rzeczywiście bardzo ciężką pracą - wspólnie z państwem - bo jakże wielu z was pomagało w tworzeniu nowoczesnych fundamentów pod szybszy niż do tej pory rozwój polskiej nauki" - mówił do zebranych gości.
Jak ocenił, piątkowa uroczystość to "dobry moment do tego, aby ocenić, co się stało z polską myślą, z polską nauką, z polską wolnością i z polską mądrością przez te trudne, ale piękne lata".
"Dzisiaj z przekonaniem (...) możemy powiedzieć, że rozpoczyna się nowy rozdział mądrego i bardzo intensywnego wykorzystywania polskich możliwości i polskich pieniędzy przez naukowców, szczególnie przez młodych naukowców. To musi robić wrażenie" - zauważył premier.
Jak poinformowała na otwarciu Centrum Kudrycka, dyrektorem NCN zostanie prof. Andrzej Jajszczyk. Jajszczyk jest specjalistą w dziedzinie telekomunikacji z Akademii Górniczo-Hutniczej. Jak podkreślił w piątek Jajszczyk, fundusze na badania będą przez NCN rozdzielane w nowy, bardziej apolityczny sposób. Obiecał, że będzie zabiegał o pozyskanie dla NCN dodatkowych pieniędzy z innych źródeł.
Do niedawna konkursy na projekty badawcze, które miały być prowadzone za pieniądze z budżetu państwa, rozstrzygała Rada Nauki, działająca przy Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Część członków tej rady zajmowała się konkursami na granty w badaniach podstawowych (teoretycznych), część w badaniach stosowanych. Obecnie organizacją konkursów na finansowanie badań stosowanych, czyli związanych z gospodarką, zajmuje się działające w Warszawie Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. Jego odpowiednikiem, dla badań podstawowych, będzie Narodowe Centrum Nauki.
Zgodnie z ustawą o NCN minimum 20 proc. rocznego budżetu centrum będzie przeznaczone na sfinansowanie badań naukowców rozpoczynających karierę badawczą.
Rada Narodowego Centrum Nauki sama będzie mogła tworzyć granty, np. przeznaczone specjalnie dla młodych naukowców. Jedną z pierwszych prac, jakie rada już wykonała, było stworzenie katalogu 25 dziedzin nauki. W każdej z 25 dziedzin nauki, które rada określiła, będzie możliwe zdobycie czterech rodzajów grantów. Jeden rodzaj będzie przeznaczony dla każdego, kto będzie miał pomysł na badania. Drugi typ, to grant na badania realizowane we współpracy z zagranicznymi instytucjami, trzeci, tzw. grant promotorski, będzie przeznaczony dla młodych ludzi, których promotorzy wystąpią o dofinansowanie ich badań, a finałem ma być doktorat. Ostatni grant będzie przeznaczony dla młodych doktorantów, którzy nie ukończyli 35. roku życia i zrobili doktorat nie wcześniej niż pięć lat temu.
Pierwszy i jedyny w tym roku konkurs na granty, jak planuje rada, ma być ogłoszony 15 marca. Wnioski w ramach tego konkursu będzie można składać do 15 czerwca. W tegorocznym budżecie zapisano dla NCN 305 mln zł. Resort nauki szacuje, że w 2012 r. centrum będzie miało do dyspozycji ok. 500 mln zł, w 2013 r. ok. 700 mln zł, a w 2020 ok. 1,5 mld zł. Ta kwota będzie wzrastać dzięki środkom, które budżet państwa zaoszczędzi na dotacjach statutowych dla jednostek naukowych.(PAP)
agz/ ula/ mlu/ jbr/
