Kraje członkowskie Unii Europejskiej wydają na oświatę wyższą średnio 1,1 proc. swojego PKB, podczas gdy Stany Zjednoczone - ok. 2,7 proc. Komisja Europejska chce to zmienić, by dorównać USA. Dlatego zamierza doprowadzić do poprawienia systemów kształcenia na europejskich uniwersytetach.
Zdecydowanie więcej studentów niż dotychczas ma spędzać co najmniej jeden semestr na uczelniach zagranicznych. Korzystanie z krajowych pożyczek i stypendiów ma być możliwe, nawet jeśli studia odbywają się za granicą. Dostęp do nauki na uczelniach ma mieć więcej osób starszych. Uczelnie mają w szerszym zakresie decydować, czy chcą np. współpracować z przedstawicielami biznesu.
Takie propozycje Komisji Europejskiej przedstawili w środę w Brukseli dwaj komisarze UE: ds. edukacji i szkoleń Jan Figel i ds. nauki i badań Janez Potocznik.
"W UE mamy 4 tys. uniwersytetów, 17 mln studentów, pół miliona badaczy naukowych. To ogromny potencjał, który nie do końca jest wykorzystywany" - tłumaczył komisarz Figel. Tymczasem - jak przekonywał - uczelnie wyższe odgrywają kluczową rolę dla przyszłości UE i jej przechodzenia do gospodarki opartej na wiedzy".
Komisarz Potocznik podkreślił, że jest ważne, aby uniwersytety w większym stopniu współpracowały ze światem biznesu, tak by "pobudzać ducha przedsiębiorczości wśród studentów". Dziennikarze pytali, czy nie wiąże się to z możliwym zwiększeniem wpływu przedsiębiorców np. na kształtowanie programów nauczania na uniwersytetach. Komisarze uspokajali, że może to jedynie poszerzyć pole działania uczelni.
Wśród innych propozycji KE znajduje się m.in. przegląd systemów czesnego i wsparcia finansowego dla studentów, tak aby najlepsi studenci mogli rozwijać karierę naukową bez względu na swą sytuację materialną. Projekt zakłada też dostosowanie procedury uznawania kwalifikacji akademickich do procedur w zakresie kwalifikacji zawodowych, tak aby europejskie stopnie naukowe były w większym stopniu uznawane poza granicami Europy.
Propozycje te nie mają formy inicjatywy prawnej. Jest to komunikat do przedstawicieli władz poszczególnych krajów. KE zaznacza, że jest gotowa wspierać finansowo wprowadzanie tych pomysłów w życie. Wsparcie ma być realizowane przez istniejące programy unijne, m.in. siódmy program ramowy na rzecz badań i rozwoju, program na rzecz konkurencyjności, fundusze strukturalne i Fundusz Spójności.
Według danych OECD, UE wydaje rocznie na jednego studenta ok. 7 tys. dolarów, a USA - ok. 20 tys. dolarów. Brak wystarczających środków na edukację wpływa niewątpliwie na wyniki uniwersytetów europejskich i sprawia, że ich poziom badań naukowych jest niejednokrotnie niższy niż w USA. Nie mogą one poszczycić się taką samą liczbą publikacji naukowych, patentów oraz nagród Nobla, jak Stany Zjednoczone.
Katarzyna Rumowska (PAP)
ktt/ kd/ ap/
