Finlandii, która przewodniczy w tym półroczu Unii Europejskiej, nie udało się doprowadzić do spotkania "ostatniej szansy" w sprawie dostępu cypryjskich jednostek do tureckich portów lotniczych i morskich, które miało oddalić ryzyko zawieszenia negocjacji akcesyjnych UE-Turcja.
Przedstawiciele fińskiego MSZ przyznali w piątek, że do planowanego na niedzielę i poniedziałek spotkania nie dojdzie, ponieważ do udziału w nim nie udało się przekonać wszystkich zainteresowanych stron - Turcji i obu cypryjskich społeczności: tureckiej i greckiej.
Finlandia chciała skłonić Turcję do otwarcia przynajmniej części swoich portów w zamian za częściowe zniesienie unijnego embarga na handel z północną, turecką częścią Cypru.
Tamtejsza "republika", powstała po tureckiej inwazji w roku 1974, cieszy się uznaniem jedynie rządu w Ankarze. Turcja z kolei nie uznaje rządu Cypru, który jest członkiem Unii Europejskiej. Ankara odmawia wpuszczania cypryjskich statków i samolotów do swoich portów, co jest jawnym złamaniem postanowień unii celnej z UE.
Dotychczasowe rozmowy o przedstawionej przed kilkoma tygodniami kompromisowej propozycji Finlandii nie zaowocowały konkretnymi rezultatami. Zdaniem obserwatorów, rząd w Ankarze opiera się przed pełnym wdrożeniem zapisów unii celnej z UE z obawy o reakcję opinii publicznej na takie ustępstwo przed przyszłorocznymi wyborami parlamentarnymi.
Uporczywe odmawianie prawa dostępu do tureckich portów dla statków i samolotów cypryjskich jest jednym z głównych zarzutów zawartych w raporcie o postępach Turcji na drodze do członkostwa w UE. Cypr zajmuje w tej sprawie nieugięte stanowisko. Brak ustępstw ze strony Turcji - co przyznał parokrotnie sam komisarz ds. rozszerzenia Olli Rehn - może doprowadzić do wstrzymania rozpoczętych w październiku 2005 roku negocjacji akcesyjnych.
Raport KE ma zostać opublikowany 8 listopada. Poza zamknięciem portów dla jednostek cypryjskich, dokument wytyka Ankarze ograniczanie wolności słowa (przykładem jest skazanie jednego z dziennikarzy na sześć miesięcy więzienia za pisanie o tożsamości narodowej Ormian), przypadki tortur i nieludzkiego traktowania zatrzymanych, łamanie praw mniejszości narodowych, korupcję i polityczne wpływy armii.
Mimo odwołania wielostronnego spotkania, fiński minister spraw zagranicznych Erkki Tuomioja ma zamiar rozmawiać w piątek w Brukseli z przywódcą cypryjskich Turków Mehmetem Ali Talatem.
Michał Kot (PAP)
kot/ kan/
