Polska wraz z 11 innymi krajami UE zgłosiła w piątek dwa projekty nowelizacji prawa unijnego, których celem jest wzmacnianie bezpośredniej współpracy organów wymiaru sprawiedliwości.
To pierwsza od czasu wejścia Polski do UE w 2004 roku polska inicjatywa prawodawcza. W rozmowie z PAP polski dyplomata wyraził nadzieję, że oba projekty zostaną przyjęte jeszcze w 2008 roku.
Pierwszy projekt dotyczy zmiany Decyzji z 2002 roku o utworzeniu Eurojust, czyli unijnej agencji grupującej przedstawicieli państw członkowskich (na ogół prokuratorów), powołanej do współpracy państw UE w walce ze zorganizowaną przestępczością.
Nowelizacja ma służyć określeniu podobnych uprawnień krajowych członków Eurojust, tak by mieli oni większe kompetencje. Teraz są one różne i nie wszyscy mogą na przykład występować do swojego kraju o wszczęcie postępowania czy czynności procesowych. "Chodzi o to, by Eurojust lepiej koordynował skomplikowane śledztwa obejmujące dwa lub więcej państw członkowskich" - tłumaczył dyplomata.
Drugi zgłoszony w piątek projekt nowelizuje Decyzję z 1998 roku o Sieci Sądowniczej do spraw karnych (z ang. EJN - European Judicial Network). Celem jest dalsze przyspieszenie procedur i ułatwienie komunikacji między dwoma zainteresowanym sądami (bez udziału centrali) w państwach członkowskich, np. gdy jeden z nich wnioskuje o pomoc prawną czy wydanie wyciągu bankowego. Ponadto znowelizowana Decyzja o EJN ma umożliwić przeniesienie jej praktyki na relacje z państwami trzecimi, np. z Ukrainą.
Jak przekonywał polski dyplomata, dalsze wzmocnienie bezpośredniej współpracy organów wymiaru sprawiedliwości w krajach Unii jest niezbędnym warunkiem zapewnienia bezpieczeństwa obywatelom UE, zwłaszcza w sytuacji zniesienia kontroli na jej granicach wewnętrznych.
Europejskie struktury Eurojust oraz EJN stwarzają ramy organizacyjne dla stosowania europejskich instrumentów prawnokarnych opartych na zasadzie wzajemnego uznawania i wykonywania orzeczeń. Ich podstawą jest wzajemne zaufanie między państwami, pozwalające na efektywne i szybkie egzekwowanie decyzji sądowych na całym terytorium Unii Europejskiej.
Dotychczasowe pomysły, które pojawiały się w pracach nad projektem eurokonstytucji i nowym traktatem, by powołać europejską prokuraturę, na razie nie zyskały wystarczającego poparcia. Powód to brak zgody co do kompetencji takiego ciała.
W projekcie Traktatu Reformującego znalazł się jedynie zapis, że powołanie europejskiej prokuratury będzie wymagało jednomyślności państw UE, a jej podstawą byłyby istniejące struktury Eurojust.
Inga Czerny (PAP)
icz/ mmp/ kar/ gma/
