"Bankier ubogich. Historia mikrokredytu" - autobiografia innowatora społecznego i pomysłodawcy pożyczek dla najbiedniejszych - prof. Muhammada Yunusa, który za swoją działalność w 2006 r. otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla, ukazała się właśnie w polskich księgarniach.
Yunus, który w ostatnich dniach odwiedził Polskę, gdzie w Pałacu Prezydenckim podczas konferencji pt. "Wyzwania ekonomii społecznej" spotkał się z prezydentem Bronisławem Komorowskim, przekonuje w swojej książce, że prawdziwa pomoc polega na tworzeniu dla ubogich możliwości samodzielnego rozwoju prowadzącego do niezależności.
Opisując swoje dzieciństwo, a także młode lata i dojrzałe życie spędzone w Chittagong, portowym mieście Bangladeszu, Yunus przedstawia głód jako jeden z najpoważniejszych problemów wielu krajów Trzeciego Świata. Wstrząsający opis śmierci głodowej umieszcza we wprowadzeniu do własnej autobiografii. "Ludzie umierają na wiele sposobów, jednak śmierć głodowa jest najtrudniejsza do zaakceptowania. Następuje powoli. Z każdą sekundą zmniejsza się dystans między życiem a śmiercią, aż w pewnym momencie trudno dostrzec różnicę. Podobnie jak sen, śmierć głodowa przychodzi w takiej ciszy, tak nieubłaganie, że niemal niepostrzeżenie. A wszystko to z powodu braku garści ryżu w porze posiłku" - pisze Yunus.
Klęski głodu to wciąż jeden z najbardziej aktualnych i doniosłych problemów XXI w. ONZ podaje, że w ostatnim czasie w krajach Rogu Afryki - Somalii, Kenii, Etiopii i Dżibuti - z głodu zmarło dziesiątki tysięcy osób. Pomocy żywnościowej wciąż potrzebuje tam 12,4 mln ludzi. Powodem klęski głodu jest najgorsza od 60 lat susza, która w tym regionie zdziesiątkowała hodowle zwierząt i zniszczyła uprawy.
Czytelnik z kart autobiografii Yunusa, obecnie doradcy sekretarza generalnego ONZ i Komisji Europejskiej, może się dowiedzieć, że darowanie jałmużny często bardziej służy ofiarodawcy, który w ten sposób uspokaja swoje sumienie niż osobie, która ją otrzymuje. Dlatego - jego zdaniem - świat akademicki, reprezentowany m.in. przez ekonomistów, powinien w jak największym stopniu angażować się w poprawę sytuacji ludzi ubogich.
"Teoretycy ekonomii nie widzą potrzeby spędzania czasu na dyskusjach o ubóstwie i głodzie. Wierzą, że problemy te rozwiążą się same, gdy wzrośnie powszechny poziom życia. Ekonomiści ci poświęcają swój talent na szczegółowe analizy procesu rozwoju i teorie dobrobytu, ale rzadko zastanawiają się nad przyczynami i nad rozwojem ubóstwa i głodu. W efekcie ubóstwo trwa dalej" - gorzko stwierdza Yunus.
W swojej autobiografii Yunus opisuje narodziny idei mikrokredytów dla ubogich i powstanie specjalnie w tym celu utworzonego banku Grameen Bank. Jego klientami są wyłącznie ludzie bardzo biedni, pomijani przez konwencjonalny system bankowy, którzy dzięki pożyczkom mogą rozwijać własną działalność gospodarczą. Zasadą działania banku Grameen jest m.in. to, że to jego reprezentanci przychodzą do ludzi, a nie ludzie do niego. "Przedstawiciele banku wędrują po wioskach, dyskutują i podejmują decyzje wraz z pożyczkobiorcami (...). Pomaga to przełamywać dystans między bankami a ludźmi, a także tworzy we wsi zorganizowaną siłę na rzecz zmian kulturowych, ułatwiających biednym rodzinom poprawę życia" - pisał o inicjatywie Yunusa, prof. Leszek Balcerowicz.
W lipcu 2011 r. Grameen Bank obsługiwał ponad 8,3 mln kredytobiorców.
Według szefowej Polskiej Akcji Humanitarnej Janiny Ochojskiej, lektura książki Yunusa pomaga zrozumieć, że pomoc motywowana tylko chwilowym poruszeniem serca i ulgą sumienia - to nie ta, która zmienia życie ludzi i świat na lepsze. "Polacy sporo podróżują, również do krajów, w których stykają się z biedą. Najczęstszą reakcją jest danie pieniędzy żebrzącemu lub rozdawanie cukierków dzieciom. Nie zdajemy sobie sprawy z tego, że wyrządzamy im krzywdę, a uspokajamy tylko swoje sumienie. Takie działanie niczego nie rozwiązuje" - pisze we wstępie książki Ochojska. I przekonuje, że najlepszą pomocą dla żyjących w nędzy ludzi są zakrojone na szerszą skalę działania jak np. budowa szkół lub rozwijanie rolnictwa w dotkniętym biedą regionie.
Książka "Bankier ubogich. Historia mikrokredytu" ukazała się nakładem wydawnictwa ConCorda.
Muhammad Yunus urodził się w 1940 r. w Chittagong w Bangladeszu. Był trzecim spośród czternaściorga dzieci swoich rodziców. Po ukończeniu studiów na Uniwersytecie w Dhace, jako stypendysta Fulbrighta studiował ekonomię na Uniwersytecie Vanderbilta w USA. Następnie objął stanowisko dziekana Wydziału Ekonomii na Uniwersytecie w Chittagong. Dalsze lata swojego życia poświęcił świadczeniu usług finansowych i socjalnych najuboższym. Założył Grameen Bank i w latach 1983-2011 piastował funkcję jego dyrektora. Muhammad Yunus i Grameen Bank otrzymali w 2006 r. Pokojową Nagrodę Nobla.(PAP)
nno/ abe/
