Ukazał się polski przekład najobszerniejszej z dotąd napisanych biografii Alberta Camusa. Jej autor Olivier Todd przedstawia paradoksy osobowości francuskiego noblisty - naczelnego buntownika literatury, który w przeciwieństwie do Sartre'a nie dał się nabrać na kłamstwa totalitaryzmu. "Interesuje mnie jedynie, jak należy w życiu postępować, jeśli nie wierzy się ani w Boga, ani w rozum" - przywołuje Todd zdanie swojego bohatera.
Camus pochodził z bardzo ubogiej rodziny francuskich robotników osiadłych w Algierii. Urodził się 17 listopada 1913 roku, rok później jego ojciec zginął w bitwie pod Marną. Matka i babka, które wychowywały chłopca ledwo wiążąc koniec z końcem, widziały w nauce dziecka nadzieję na lepszą przyszłość. Gdy Camus miał 17 lat, lekarze stwierdzili u niego gruźlicę, z którą borykał się do końca życia. Lata dzieciństwa i wczesnej młodości pisarza biograf potraktował szczególnie obszernie. Todd przedstawia czytelnikowi obraz Algieru lat 30. zeszłego wieku, miasta, gdzie przenikały się kultury arabska, francuska i hiszpańska. Todd nie szczędzi czytelnikowi szczegółów, można się dowiedzieć, co rodzina Camusów jadała, z kim Albert się bawił, w co się ubierał, przywołuje nawet fragmenty szkolnych wypracowań Camusa.
W 1930 roku Camus uzyskał maturę i wstąpił na uniwersytet w Algierze, gdzie studiował filozofię i historię kultury antycznej. Kilka lat później zaczęły się jego pierwsze związki z polityką i dziennikarstwem. Camus na stałe przeniósł się do Paryża w 1942 roku, podczas okupacji był jednym z redaktorów podziemnego pisma "Combat". W tym okresie zaprzyjaźnił się z Jeanem Paulem Sartrem. Przyjaźń ta wywarła tak wielki wpływ na Camusa, że niektórzy uważali go za egzystencjalistę, czemu on sam jednak gorąco zaprzeczał.
Todd poświęca wiele miejsca na przedstawienie ewolucji poglądów politycznych Camusa. W połowie lat 30. pisarz wstąpił do Francuskiej Partii Komunistycznej, z której został jednak po dwu latach wydalony za "trockizm". Lewicę Camus popierał do końca życia, jak pisał, "wbrew sobie i wbrew samej lewicy". Był zarazem zdania, że nie wolno podporządkowywać władzy żadnej ideologii. W przeciwieństwie do większości francuskich lewicowych intelektualistów Camus nie idealizował ZSRR. Prowadził na ten temat prasową polemikę z Sartrem, który bronił mitu Stalina. Camus opublikował zbiór esejów "Człowiek zbuntowany", w którym m.in. wbrew modzie panującej wśród francuskich intelektualistów poddał surowej krytyce stalinizm i ujawnił mało znane na zachodzie fakty dotyczące masowych zbrodni komunistycznych.
W biografii napisanej przez Todda można tez prześledzić rozwój Camusa jako pisarza: od wydanego w 1942 roku "Mitu Syzyfa", z filozofią buntu przeciwko kondycji ludzkiej przez humanistyczną "Dżumę" z 1948 roku po "Upadek" (1956), gdzie narrator próbuje odnaleźć jakiś sens ludzkiej egzystencji. W 1957 roku Camus otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury za "ogromny wkład w literaturę, ukazującą znaczenie ludzkiego sumienia". Trzy lata później, 4 stycznia 1960 r., Camus zginął w wypadku samochodowym w wieku 46 lat.
Książka "Albert Camus. Biografia" ukazała się nakładem wydawnictwa WAB. (PAP)
aszw/ ls/ gma/
