Zagładzie Romów w niemieckim obozie Auschwitz poświęcony jest czwarty tom z historycznej serii "Głosy Pamięci", który wydały wspólnie Międzynarodowe Centrum Edukacji o Auschwitz i Holokauście oraz Stowarzyszenie Romów w Polsce - podało muzeum Auschwitz.
Zdaniem dyrektor Centrum Edukacyjnego Krystyny Oleksy, decyzja o wydaniu tomu poświęconego Romom, którzy zginęli w Auschwitz, podyktowało duże zapotrzebowanie ze strony nauczycieli na materiały edukacyjne poświęcone tej grupie ofiar. "Romowie, po Żydach i Polakach, stanowią trzecią co do wielkości grupę ofiar obozu Auschwitz, o czym często się nie pamięta. Mam nadzieję, że publikacja przyczyni się do poszerzenia świadomości o tragicznym losie Sinti i Romów w czasie II wojny światowej" - powiedziała Oleksy.
Prezes Stowarzyszenia Romów w Polsce Roman Kwiatkowski powiedział, że "Głosy Pamięci" są doskonałą lekcję historii dla spadkobierców "pokolenia Auschwitz", a przede wszystkim dla młodzieży.
"Z kart książki przemówią do nas głosy ludzi, których już nie ma wśród nas, ludzi którzy zostali pozbawieni człowieczeństwa przez nazistowskich oprawców, a ostatecznie także życia, tylko dlatego, że urodzili się Romami. Publikacja przybliży, dzięki jednostkowym głosom, zbrodniczy mechanizm nazizmu, stając się tym samym, dla nas współczesnych, swoistym memento. Należy pamiętać, że ludzie pomimo dzielących ich różnic, tak samo myślą i czują w obliczu bólu, cierpienia i śmierci" - powiedział Kwiatkowski.
Publikacja zawiera artykuły naukowe, fragmenty relacji ocalałych, fotografie i dokumenty. Po raz pierwszy opublikowane zostały wszystkie siedem portretów Romów, które artystka-więźniarka Dina Gottliebowa wykonała na polecenie obozowego lekarza Josefa Mengele.
Dotychczas w seria "Głosy Pamięci" ukazały się trzy tomy: "Ewakuacja, likwidacja i wyzwolenie KL Auschwitz", "Eksperymenty medyczne" oraz "Szpitale w KL Auschwitz". Każda z tych publikacji poświęcona jest jednemu zagadnieniu historii obozu Auschwitz. Zawiera naukowy artykuł-wstęp szczegółowo omawiający dany temat oraz wybór materiałów źródłowych. W każdym tomie znajdują się kopie dokumentów wytworzonych w różnych urzędach nazistowskich Niemiec i w oddziałach obozowych oraz fragmenty relacji złożone po wojnie przez byłych więźniów.
Pierwsi Romowie trafili do Auschwitz w 1941 roku. Pod koniec lutego 1943 na terenie KL Auschwitz II - Birkenau powstał obóz familijny dla Cyganów. Niemcy deportowali do niego Romów z czternastu państw. W obozie dziesiątkowały ich choroby i głód.
Obóz cygański zlikwidowano w nocy z 2 na 3 sierpnia 1944 roku. Tej nocy zamordowano 2897 osób - wszystkie, które jeszcze żyły. Ogółem w KL Auschwitz więzionych było około 23 tysięcy Romów. Życie straciło tu około 21 tysięcy z nich.
Stowarzyszenie Romów w Polsce utworzono na początku 1992 roku. Podstawowym jego zadaniem jest działanie na rzecz tworzenia warunków pełnego uczestnictwa Romów w życiu społeczności polskiej, której - mimo własnej, specyficznej tożsamości - czują się członkami.
Dina Gottliebowa jest czeską Żydówką, którą Niemcy deportowali do Auschwitz z Terezina w 1943 roku. Trafiła do Auschwitz II - Birkenau. Przed wojną studiowała w Akademii Sztuk Pięknych. Josef Mengele - ówczesny naczelny lekarz tzw. cygańskiego obozu familijnego - zlecił jej namalować akwarelami portrety tuzina Cyganów, które następnie rozstrzelano. Portrety miały być pomocą i dokumentacją w badaniach nad nazistowską teorią ras. Część namalowanych przez kobietę akwarel ocalała i po wojnie trafiła do zbiorów Muzeum Auschwitz.
Międzynarodowe Centrum Edukacji o Auschwitz i Holokauście przy Państwowym Muzeum Auschwitz-Birkenau formalnie powstało pod koniec maja 2005 roku. Ma na celu przede wszystkim przekazywać młodszym pokoleniom pamięci o ofiarach Auschwitz i holokaustu. (PAP)
szf/ ls/
