Wielką wystawę hinduskiej sztuki prezentuje właśnie nowojorskie Metropolitan Museum of Art. Gromadzi ona blisko 200 obrazów i zrywa z anonimowością, która charakteryzowała indyjską sztukę.
Organizatorzy "Wonder of the Age: Master Painters of India 1100-1900" wyselekcjonowali tylko dzieła dające się zidentyfikować. Pokazują dokonania ponad 40 niekwestionowanych mistrzów malarstwa indyjskiego. Niektórych można poznać z nazwiska po raz pierwszy. Ekspozycja przygotowana przez Muzeum Rietberg w Zurychu we współpracy z Metropolitan Museum of Art uwzględnia, z zachowaniem chronologii, prace powstałe w latach 1100-1900.
Ambicją twórców wystawy, ukazującej niemal osiem wieków w 200 obrazach, było przedstawienie najbardziej znaczących dokonań malarstwa hinduskiego - poczynając od manuskryptu wykonanego na liściach palmowych w buddyjskim klasztorze w XII wieku, aż po obrazy inspirowane przez europejską sztukę malarstwa i fotografii z lat dziewięćdziesiątych XIX wieku.
Jak podkreślają organizatorzy wystawy, obrazy hinduskie były tradycyjnie klasyfikowane w zależności od regionalnych stylów i okresów dynastycznych, z naciskiem na tematykę i treść narracji. Ostatnie badania zaczęły jednak łączyć innowację w stylu z konkretnymi artystami i ich rodowodami. Umożliwiło to ustalenie bardziej precyzyjnej chronologii indyjskiego malarstwa.
Do najwybitniejszych z zaprezentowanych prac należą m.in. melancholijny "Sufi Sage" Farrukha Bega oraz "Dolor", który kształcony w Persji artysta stworzył w 1615 roku, pod koniec długiej kariery. Obraz pochodzi z Muzeum Sztuki Islamskiej w Dausze.
Z prywatnej kolekcji trafił do Nowego Jorku "Peafowl" namalowany ok. 1610 roku. Jest on przypisywany wnikliwemu obserwatorowi świata przyrody, Mansurowi.
Malarz Abul Hasan - nazywany przez imperatora Jahangira "Wonder of the Age" (cud wieku), od którego pochodzi tytuł wystawy - namalował w wieku 13 lat wzorowanego na dziele Albrechta Duerera "Św. Jana Ewangelistę". Jest tam też jego inny obraz, "Mansur", na którym artysta z równą swobodą przedstawia świat ptaków i gadów.
Zwraca uwagę "Siva and Parvati Playing Chaupad" (Śiwa i Parwati grający w chaupad) w stylu malarstwa pahari, odznaczający się intensywnym, nasyconym kolorem i stylizowanym krajobrazem. Przedstawia boską parę odpoczywającą na skórze tygrysa i grającą w chaupad, rodzaj szachów. Obraz pochodzi z lat 1694/95 i jest własnością Metropolitan Museum.
Wyróżnia się też praca z ok. 1730 roku, wypożyczona z Boston Museum of Fine Arts, "Emperor Muhammad Shah with Falcon Viewing his Garden at Sunset from a Palanquin" (cesarz Shah Mahometa z sokołem oglądający z palankinu ogród o zachodzie słońca). Przypisuje się ją Chitarmanowi II.
Ekspozycja czerpie ze zbiorów zgromadzonych w Indiach, Europie i Stanach Zjednoczonych. Wypożyczono je m.in. z królewskiej kolekcji zamku Windsor, Muzeum Narodowego Indii, muzeum Udaipur City Palace Museum w Radżastanie, Bodleian Library, Ashmolean Museum w Oksfordzie oraz z Museum Rietberg w Zurychu.
Wystawa, która będzie otwarta do 8 stycznia 2012 roku, została opracowana pod kierunkiem trzech wybitnych uczonych: byłego dyrektora Muzeum Rietberg dr. Eberharda Fischera, prof. Milo Beacha, byłego dyrektora Freer & Sackler Galleries w Waszyngtonie oraz BN Goswamy - emerytowanego profesora historii sztuki na Panjab University w Chandigarh, jednego z najstarszych uniwersytetów w Indiach.
Z Nowego Jorku Andrzej Dobrowolski (PAP)
ad/ akl/ hes/
