Dobiega końca trzydniowa sesja Sądu Najwyższego USA, na której rozpatruje on zgodność z konstytucją uchwalonej dwa lata temu z inicjatywy prezydenta Baracka Obamy ustawy o reformie systemu ochrony zdrowia.
Władze 26 stanów rządzonych przez Republikanów zaskarżyły do sądu legalność zawartego w tej ustawie nakazu ubezpieczenia medycznego wszystkich obywateli, co oznacza obowiązek wykupienia polis na prywatnym rynku przez tych, których nie ubezpiecza pracodawca.
We wtorek prawny reprezentant administracji bronił tego zapisu, powołując się na klauzulę pozwalającą Kongresowi na regulowanie międzystanowej wymiany handlowej. Prawnik opozycji argumentował, że ustawa rozszerza kompetencje Kongresu, podczas gdy wspomniana klauzula nie daje takich dodatkowych uprawnień.
Zgodnie z oczekiwaniami, na posiedzeniu czterej sędziowie konserwatywni krytykowali nakaz wykupienia ubezpieczenia. Sędzia Antonin Scalia porównał go nawet do zmuszania ludzi, by kupowali np. brokuły na targu.
Kontrowersyjny zapis - mający gwarantować powszechne ubezpieczenie zdrowotne Amerykanów, z których ponad 45 milionów jest nieubezpieczonych - krytykował nawet sędzia Anthony Kennedy, którego głos uważany jest za języczek u wagi w 9-osobowym składzie sądu, podzielonym między konserwatystów i liberałów.
Skłoniło to niektórych komentatorów do przewidywań, że sąd może uznać nakaz za niezgodny z konstytucją. Przeważa jednak opinia, że podejmie odwrotną decyzję.
W środę sąd obraduje nad kwestią, czy w razie uznania wspomnianego nakazu za nielegalny cała ustawa musi być uznana za nieważną.
Sąd rozważa również inny zakwestionowany przez opozycję zapis w reformie, który znacznie rozszerza zasięg federalnego programu ubezpieczeń dla osób najuboższych, czyli tzw. Medicaid.
Stany byłyby zobowiązane do objęcia nim większej liczby biednych rodzin pod groźbą cofnięcia dotacji federalnych.
Posiedzenie sądu odbywa się od poniedziałku przy akompaniamencie demonstracji zwolenników i przeciwników reformy. Paradują oni ze szturmówkami i transparentami przed gmachem Sądu Najwyższego w Waszyngtonie i wygłaszają przemówienia.
Z Waszyngtonu Tomasz Zalewski (PAP)
tzal/ mc/
