W czwartek w Białowieży rozpoczęło się dwudniowe spotkanie polskich i litewskich parlamentarzystów z zespołu ds. trudnych. Czwartkowa część spotkania ma charakter nieformalny; oficjalne rozmowy zaplanowano na piątek.
"Sformalizowane spotkania zaplanowane są na jutro, dziś mamy część nieformalną" - powiedział w czwartek PAP szef polsko-litewskiej grupy parlamentarnej poseł Tadeusz Aziewicz (PO).
Według senatora PO Witolda Gintowt-Dziewałtowskiego, który również uczestniczy w spotkaniu, celem rozmów z partnerami z Litwy jest poszukiwanie drogi do tego, by rozwiązać w przyszłości sprawy sporne we wzajemnych relacjach.
"Konfliktowe sprawy są cztery: oświata, zwrot mienia, pisownia nazwisk oraz nazewnictwo ulic miast i miasteczek, tam gdzie zamieszkuje polskojęzyczna większość. Nie przypuszczam jednak, żebyśmy w ogóle omawiali te tematy. Sądzę, że raczej będziemy pytali i szukali odpowiedzi, co zrobić, żeby w przyszłości osiągać postęp we wzajemnych stosunkach" - zaznaczył senator PO.
Litewski poseł Jonas Liesys, który jest współprzewodniczącym zespołu ds. trudnych i wiceprzewodniczącym Polsko-Litewskiego Zgromadzenia Poselskiego, mówił we wtorek PAP, że spotkanie w Białowieży będzie pierwszym od półtora roku. "Przerywamy milczenie i to jest bardzo ważne" - podkreślał litewski polityk.
Według Liesysa kwestie, jakie zamierza poruszyć strona litewska w Białowieży od lat pozostają te same i są związane z mniejszością litewską w Polsce oraz problemem oświaty polskich Litwinów.
Aktualnym tematem dla Litwy są też kwestie energetyczne: projekt budowy polsko-litewskiego mostu energetycznego i siłowni atomowej w Visaginas.
Polsko-litewski zespół ds. trudnych powołano przed trzema laty, po tym, gdy Polsko-Litewskie Zgromadzenie Poselskie w wyniku rozbieżności ws. sytuacji mniejszości narodowych w obu krajach zakończyło się bez podpisania końcowego dokumentu.
Od lat problemem dla Polski we wzajemnych relacjach są kwestie pisowni nazwisk polskich na Litwie oraz dwujęzycznych tablic ulic i miejscowości na Wileńszczyźnie, gdzie Polacy stanowią większość. Ostatnio głównym powodem napięć w stosunkach dwustronnych jest sprawa ustawy oświatowej, przeciwko której protestują Polacy na Litwie.
Zgodnie z nowym prawem od roku 2013 w szkołach litewskich i szkołach mniejszości narodowych egzamin maturalny z języka litewskiego zostanie ujednolicony. Obecnie program nauczania litewskiego w szkołach litewskich i nielitewskich na Litwie różni się. W szkołach litewskich język ten jest wykładany jako język ojczysty, a więc w szerszym wymiarze, natomiast w szkołach mniejszości - jako język państwowy - w wymiarze ograniczonym.
Od 1 września 2011 roku w szkołach mniejszości narodowych lekcje historii i geografii Litwy oraz wiedzy o świecie w części dotyczącej Litwy są prowadzone w języku litewskim. W całości po litewsku wykładany jest przedmiot o nazwie "podstawy wychowania patriotycznego". (PAP)
mkr/ ann/ eaw/ jbr/
