Przybliżenie historycznych, politycznych i socjologicznych aspektów szkoleń wojskowych, na które w stanie wojennym wysyłano działaczy opozycji, będzie tematem konferencji naukowej w IPN. Ma jej towarzyszyć wręczenie odznaczeń państwowych i prezentacja dokumentów.
Konferencja "Inteligentna forma internowania. Ćwiczenia i powołania do Ludowego Wojska Polskiego jako forma represji po 13 grudnia 1981 r." odbędzie się 6 listopada w stołecznej siedzibie IPN. Tytuł konferencji zaczerpnięto z wypowiedzi Wojciecha Jaruzelskiego.
"Podczas przesłuchania przed prokuratorem tak określił on tę formę represji. Konferencja jest organizowana w 30. rocznicę rozpoczęcia akcji, która miała miejsce 5 listopada 1982 r. Łączymy konferencję z prezentacją wspomnień samych represjonowanych, pokazem filmu oraz wręczeniem Krzyży Wolności i Solidarności" - powiedział PAP Grzegorz Majchrzak z IPN.
Jak przypomniał, celem powoływania na ćwiczenia wojskowe była izolacja tzw. ekstremy, czyli działaczy uznanych przez władze za aktywnych i radykalnych. "To nie był pierwszy, drugi szereg. Generalnie chodziło o działaczy Solidarności z zakładów pracy i z młodzieżowej opozycji. To byli ludzie aktywni po 13 grudnia i niektórych władze obawiały się chociażby przed rocznicą 11 listopada w związku z możliwością organizowania demonstracji. Z drugiej strony chodziło o to, żeby nie otwierać formalnego internowania, pokazywać, że władze PRL znoszą rygory stanu wojennego" - wyjaśnił historyk.
Na przeszkolenia kierowano rezerwistów, ale też młode osoby, które w wojsku jeszcze nie służyły. Trafiali często do kompanii budowlanych, gdzie np. kazano im kopać doły. "Wysyłano tam także ludzi, którzy nie powinni być w wojsku np. z ogromnymi wadami wzroku. Nie chodziło oczywiście o regularne szkolenie. Trafiali do specjalnie wytypowanych jednostek, gdzie byli rozpracowywani przez Wojskową Służbę Wewnętrzną. Zresztą tych ludzi na przeszkolenie typowała właśnie WSW oraz Służba Bezpieczeństwa. Podczas szkolenia działaczy poddawano indoktrynacji politycznej i inwigilacji" - mówił Majchrzak.
Podczas konferencji zostaną przedstawione także różnego typu dokumenty związane z tą tematyką - założenia całej operacji przymusowych szkoleń, jedną z list osób wytypowanych przez SB do skierowania na szkolenie, rozkazy i meldunki z przebiegu akcji, wykazy jednostek, gdzie ci ludzie trafiali, meldunki z rozpracowania operacyjnego. Dokumenty znajdą się także na stronie www.13grudnia81.pl. IPN planuje wydanie większego tomu dokumentów dotyczących tej problematyki.
Na konferencji zostaną przybliżone aspekty historyczne, polityczne i socjologiczne powoływania na szkolenia, będą referaty dotyczące konkretnych obozów internowania np. jednego z najbardziej znanych w Czerwonym Borze (Podlasie). "Planujemy również publikację na naszej stronie www.13grudnia81.pl listy osób, które zostały powołane wówczas na ćwiczenia wojskowe. Będzie to naturalne uzupełnienie opublikowanej w ubiegłym roku listy internowanych" - wyjaśnił dyrektor Biura Edukacji Publicznej IPN Andrzej Zawistowski. Instytut szacuje, że na tej liście znajdzie się ponad 1,7 tys. nazwisk. (PAP)
akn/ hes/
