Wprowadzenie reformy edukacji do szkół ponadgimnazjalnych, uchwalenie ustawy o opłatach za przedszkola, rządowa zapowiedź zmian dotyczących wprowadzenia obowiązku szkolnego dla sześciolatków - to najważniejsze wydarzenia roku szkolnego 2012/2013.
Dla 4 mln 757 tys. dzieci i młodzieży oraz około 662 tys. nauczycieli w piątek - 28 czerwca zakończy się rok szkolny 2012/2013. Około 352 tys. dzieci kończących I klasy szkoły podstawowej otrzyma swoje pierwsze świadectwa szkolne.
Rok szkolny 2012/2013 był czwartym rokiem reformy w szkołach. Od 1 września nowa podstawa programowa nauczania obowiązywała nie tylko w przedszkolach oraz klasach I, II i III szkół podstawowych i gimnazjów, ale objęła także klasy IV szkół podstawowych oraz klasy I szkół ponadgimnazjalnych, czyli liceów ogólnokształcących, techników i zasadniczych szkół zawodowych.
Zgodnie z założeniami reformy uczniowie pierwszych klas liceów ogólnokształcących kontynuowali rozpoczętą w gimnazjum naukę wszystkich przedmiotów ogólnych w zakresie podstawowym, w tym obowiązkowych przedmiotów maturalnych: języka polskiego, matematyki, języków obcych. Na przykład na lekcjach historii poznawali dzieje Polski i świata od 1918 roku do współczesności.
Już w trakcie rekrutacji do szkół ponadgimnazjalnych uczniowie ci deklarowali wstępnie wybór od dwóch do czterech przedmiotów, których będą się uczyć w II klasie w zakresie rozszerzonym, w znacznie większej niż dotąd liczbie godzin. Część z nich, ci którzy zdecydowali się na naukę języka polskiego, matematyki i języków obcych na poziomie rozszerzonym, już jesienią zaczęli naukę na tym poziomie. W marcu niezależnie od wstępnych deklaracji, wszyscy musieli zdecydować ostatecznie o wyborze przedmiotów, których będą się uczyć w rozszerzonej formule w dalszych klasach. Również uczniowie techników i szkół zawodowych - tak jak uczniowie liceów - w pierwszych klasach kontynuowali kształcenie ogólne.
Rok szkolny 2012/2013 to początek reformy szkolnictwa zawodowego. Polega ona odejściu od kształcenia w konkretnym zawodzie na rzecz takiego nauczania, by w wyniku niego uczeń zdobywał kwalifikacje konieczne do wykonywania danego zawodu (jedna, dwie lub trzy - ich liczba jest zależna od złożoności zawodu). Zdobycie każdej kwalifikacji zostaje potwierdzone egzaminem, a w rezultacie złoży się na konkretne uprawnienia zawodowe. Wiosną 2013 r. przeprowadzono pierwsze egzaminy kwalifikacyjne.
Z kolei w I klasach szkół podstawowych rok 2012/2013 był kolejnym rokiem z rzędu obok siedmiolatków zgodnie z wolą rodziców rozpoczynały naukę sześciolatki (było to 17,62 proc. rocznika sześciolatków).
Na początku czerwca rząd przyjął projekt nowelizacji ustawy o systemie oświaty, zgodnie z którym we wrześniu 2014 r. obowiązkiem szkolnym objęte zostaną sześciolatki urodzone w pierwszej połowie 2008 r. Dzieci urodzone w drugiej połowie rocznika 2008 r. pójdą obowiązkowo do szkół we wrześniu w 2015 r. wraz z wszystkimi sześciolatkami urodzonymi w 2009 r.
Dzień po przyjęciu przez rząd tego projektu w Sejmie złożony został wniosek o przeprowadzenie ogólnokrajowego referendum edukacyjnego m.in. w sprawie obniżenia wieku obowiązku szkolnego z siedmiu do sześciu lat. Wraz z wnioskiem organizatorzy akcji "Ratuj Maluchy!" złożyli blisko 950 tys. podpisów osób go popierających pomysł organizacji referendum.
Organizatorzy akcji chcą, by obywatele odpowiedzieli w referendum na pięć pytań: 1. Czy jesteś za zniesieniem obowiązku szkolnego sześciolatków? 2. Czy jesteś za zniesieniem obowiązku przedszkolnego pięciolatków? 3. Czy jesteś za przywróceniem w liceach ogólnokształcących pełnego kursu historii oraz innych przedmiotów? 4. Czy jesteś za stopniowym powrotem do systemu: 8 lat szkoły podstawowej plus 4 lata szkoły średniej? 5. Czy jesteś za ustawowym powstrzymaniem procesu likwidacji publicznych szkół i przedszkoli?
Premier Donald Tusk zaznaczył, że choć ma uznanie dla energii i intencji tych wszystkich, którzy angażują się na rzecz akcji referendalnej, to nie może jej poprzeć.
Drugi przygotowany w tym roku przez MEN projekt nowelizacji ustawy o systemie oświaty dotyczył dofinansowania edukacji przedszkolnej z budżetu państwa i obniżenia opłat za przedszkola. Nowelizacja została w czerwcu przyjęta przez Sejm i Senat. Czeka teraz na podpis prezydenta. Zgodnie z nią, od września 2013 r. edukacja przedszkola będzie dotowana z budżetu państwa. Ma to zmniejszyć opłaty wnoszone przez rodziców oraz pomóc rozwijać sieć przedszkoli.
W nowelizacji "przedszkolnej" zapisano także, że od 1 września 2015 r. wszystkie dzieci czteroletnie, a od 1 września 2017 r. dzieci trzyletnie - będą miały prawo do edukacji przedszkolnej. W praktyce oznacza to, że samorządy będą musiały zapewnić miejsca dla tych dzieci, jeśli ich rodzice będą zainteresowani posłaniem ich do przedszkola.
Niezależnie od prac nad dwoma projektami nowelizacji ustawy o systemie oświaty w MEN przez cały rok szkolny trwały prace nad nowelizacją ustawy Karta Nauczyciela. Od lipca 2012 r. do grudnia 2012 r. w resorcie edukacji odbywały się spotkania przedstawicieli MEN, nauczycielskich związków zawodowych oraz korporacji samorządowych. Zaowocowały one przedstawionym w marcu projektem założeń zmian w Karcie. Dotyczyć mają one m.in. określenia wymiaru urlopu wypoczynkowego nauczycieli, kryteriów udzielania im urlopów dla poratowania zdrowia oraz sposobu rozliczania środków wydatkowanych przez samorządy na wynagrodzenia nauczycieli. Obecnie przygotowywana jest ostateczna wersja projektu założeń.
W czerwcu ogłoszone zostały przez Instytut Badań Edukacyjnych dawno oczekiwane wyniki badania czasu pracy nauczycieli - o zrealizowanie takich badań nauczycielskie Związki Zawodowe zabiegały od wielu lat, samo zaś badanie i opracowywanie jego wyników zajęło dwa lata. Pokazało ono, że średni tygodniowy czas pracy nauczycieli wynosi 46 godzin 40 minut oraz, że 61 proc. nauczycieli przeprowadza w tygodniu więcej niż 18 lekcji.
Rok szkolny 2012/2013 to także pilotaż rządowego programu Cyfrowa Szkoła. Realizowany było on w blisko 400 szkołach podstawowych w całym kraju. W jego ramach około 7 tys. nauczycieli przeprowadziło 50 tys. lekcji z wykorzystaniem technik informacyjno-komunikacyjnych dla 70 tys. uczniów, powstało ponad 2 tys. scenariuszy lekcji. Wyniki pilotażu mają być wykorzystane do przygotowania programu cyfryzacji wszystkich polskich szkół.
Równolegle do pilotażu trwały prace nad przygotowaniem 18 elektronicznych podręczników do 14 przedmiotów. We wrześniu 2013 r. mają być gotowe próbne wersje trzech podręczników do matematyki; wszystkie e-podręczniki mają być gotowe do czerwca 2015 r.
Rok szkolny 2012/2013 był także kolejnym rokiem podwyżek płac dla nauczycieli. We wrześniu 2012 r. płaca zasadnicza nauczycieli w zależności od ich stopnia awansu zawodowego wzrosła od 83 zł do 114 zł. Podwyżki w 2013 r. nie przewidziano w budżecie państwa. (PAP)
dsr/ mlu/
