Fotografie, dokumenty oraz mapy obrazujące masowe deportacje Polaków w czasie II wojny światowej można od czwartku oglądać na zorganizowanej przez IPN plenerowej wystawie pt. "Wygnańcy" na stołecznym pl. Konstytucji.
Ekspozycja została podzielona na kilka tematów. "Pierwsze z tablic są poświęcone wysiedleniom Polaków z terenów polskich przyłączonych do Rzeszy w 1939 r. To było ok. 900 tys. Polaków - z Wielkopolski, Pomorza, Śląska czy Żywiecczyzny, na których miejsce osiedlano Niemców" - opowiadał PAP naczelnik Wydziału Komunikacji Społecznej IPN Michał Kurkiewicz.
Kolejna część ekspozycji obrazuje wywózki dokonywane przez władze sowieckie w 1940 i 1941 r. "Po agresji na Polskę, a przed atakiem Niemiec na ZSRR, Sowieci dokonali czterech wielkich wywózek Polaków; przesiedlono wówczas ponad 300 tys. polskich obywateli, których aresztowano i zsyłano do łagrów" - przypomniał naczelnik Wydziału Komunikacji Społecznej IPN.
Następny fragment wystawy przybliża Generalny Plan Wschodni, którego celem było wyniszczenie i wysiedlenie ludności zamieszkującej tereny zajęte przez III Rzeszę na wschodzie. "Symbolem tego planu na gruncie polskim jest przede wszystkim Zamojszczyzna, gdzie przesiedlenia zaczęły się w listopadzie 1942 roku. Wówczas deportowano ok. 100 tys. Polaków, w całości wysiedlając ok. 300 wsi" - podkreślił Kurkiewicz.
Kolejne wysiedlenia obywateli polskich czasu wojny miały związek z Holokaustem i przesiedleniami Żydów do gett. Deportacje miały miejsce także po Powstaniu Warszawskim, kiedy wysiedlono blisko pół miliona mieszkańców miasta. "Ekspozycja przybliża również zagadnienie pracy przymusowej Polaków wywożonych do Niemiec, która dotknęła ok. 2,8 mln osób" - dodał naczelnik Wydziału Komunikacji Społecznej IPN.
"Sam koniec wojny również wiązał się z kolejnymi deportacjami ze strony Sowietów. Przymusowe migracje miały miejsce też już po zakończeniu wojny. Granice Polski przesunęły się wówczas na zachód, dlatego Polaków przymusowo wysiedlano z dawnych Kresów Wschodnich, włączonych do ZSRR. Działania te zakończyły tragiczny dla obywateli polskich okres deportacji, czyniący z nich tytułowych +wygnańców+" - podsumował Kurkiewicz.
Na ekspozycji można zobaczyć fotografie deportowanej ludności opatrzone podpisami, głównie z zasobów Instytutu Pamięci Narodowej, mapy ilustrujące przebieg deportacji, a także fragmenty zarządzeń związanych z wysiedleniami.
Premiera wystawy miała miejsce w 2008 r. w Parlamencie Europejskim w Brukseli. Później pokazywano ją także we Francji i Niemczech. W Polsce mieli okazję ją zobaczyć mieszkańcy Krakowa i Olsztyna. Obecna prezentacja w Warszawie zbiega się z 70. rocznicą pierwszych niemieckich wysiedleń Polaków z Zamojszczyzny w listopadzie 1942 r.
Wystawa "Wygnańcy" będzie dostępna dla zwiedzających do 5 grudnia. (PAP)
akn/ abe/
