Władze Serbii zaproponowały NATO nawiązanie współpracy w obszarze obronności i przekazały Sojuszowi dokument proponujący jej warunki - poinformował w poniedziałek dyplomata NATO. W tym tygodniu też UE decyduje, czy przyznać Serbii status kandydata.
O tym, czy Serbia zasłużyła na status oficjalnego kandydata do UE, rozmawiają w poniedziałek w Brukseli unijni ministrowie ds. europejskich pod przewodnictwem polskiego ministra Mikołaja Dowgielewicza.
Dyplomaci zastrzegli jednak, że jest mało prawdopodobne, by doszli do pozytywnego dla Serbii konsensu. Nawet osiągnięte w piątek porozumienie między Belgradem i Kosowem w kwestii zarządzania wspólną granicą nie wydaje się wystarczające, by przekonać wszystkie kraje UE.
"Niewątpliwie takie gesty i działania są konieczne i bardzo pożądane, może też trochę późno to nastąpiło" - podkreślił na konferencji prasowej w przerwie obrad Dowgielewicz. Zastrzegł, że trzeba czekać na zakończenie posiedzenia, najpewniej późno wieczorem w poniedziałek.
Ostateczną decyzję i tak podejmą przywódcy państw UE 9 grudnia na szczycie europejskim w Brukseli.
W poniedziałek, przed rozpoczynającym się posiedzeniem ministrów UE, za przyznaniem Serbii statusu kandydackiego opowiedział się publicznie jedynie hiszpański podsekretarz stanu ds. europejskich Diego Lopez Garrido. "Serbia poprawiła swoje zobowiązania wobec UE. KE oceniła, że Serbia jest na właściwej drodze, dlatego uważamy (...), że jest konieczne, by poprzeć Serbię w kwestii przyznania jej statusu kandydata" - powiedział dziennikarzom. Hiszpania jest jednym z pięciu państw UE, które nie uznały niepodległości Kosowa, dawnej serbskiej prowincji.
Komisja Europejska, w lipcu, uzależniła przyznanie statusu kandydata Serbii od poprawy stosunków między Belgradem i Kosowem, którego niepodległości władze serbskie nie uznały. Pomimo wznowienia prowadzonych pod egidą UE rozmów z Prisztiną sytuację Belgradu skomplikowały ostatnie zamieszki w północnym, graniczącym z Serbią i zamieszkanym w większości przez Serbów regionie Kosowa na tle prowadzenia kontroli granicznej. Podczas zamieszek zaatakowano m.in. rozmieszczone w Kosowie siły NATO (KFOR).
"Do piątku Serbia musiałaby wykonać bardzo znaczący gest (w dialogu z Kosowem), by przyznać jej status kandydata do UE" - ocenił jeden z bardziej sceptycznych dyplomatów UE.
Inny wprost wskazał, że ostatnie zamieszki w Kosowie były inspirowane przez Serbię. "Na pewno do 9 grudnia wieczorem w Kosowie nie będzie zamieszek" - powiedział, mając na myśli termin podjęcia decyzji o przyszłych stosunkach unijno-serbskich.
O współpracy NATO-Serbia mają też rozmawiać w środę w Brukseli ministrowie spraw zagranicznych Sojuszu. Belgrad zaproponował w ubiegłym tygodniu NATO dokument określający warunki współpracy w dziedzinie obronności, pierwszy tak daleko idący krok w zbliżaniu się Serbii do Sojuszu od bombardowania Belgradu w 1999 roku.
Dyplomaci NATO zapewniają, że jest mało prawdopodobne, by Sojusz zajął w środę jasne stanowisko w tej sprawie. NATO najprawdopodobniej "przywita z zadowoleniem" oświadczenie Serbii, ale będzie czekać na "decyzje będące potwierdzeniem woli" Belgradu do nawiązania takiej współpracy - przyznał dyplomata. "Czekamy sami na to, co zdecyduje UE" - dodał dyplomata NATO.
Zastrzegł, że nie chodzi o rozpoczynanie procesu przyjmowania Serbii do NATO, a przedstawiony Sojuszowi dokument ma jedynie "określić warunki współpracy między systemami obrony" NATO i Serbii - powiedział. Podkreślił, że "Serbia po raz pierwszy wyraziła ochotę zbliżenia z NATO w dziedzinie obronności".
Serbia, jako kraj zbombardowany przez natowskie lotnictwo podczas kryzysu w Kosowie w 1999, nie była dotychczas zainteresowana przystąpieniem do Sojuszu, ale od grudnia 2006 uczestniczy w natowskim programie Partnerstwo dla Pokoju, który określa specjalne warunki współpracy pomiędzy NATO i jego partnerami. W kwietniu, władze Serbii wystąpiły do NATO o podpisanie indywidualnego programu współpracy z NATO, w ramach którego prowadzone są m.in. ćwiczenia wojskowe.
Z Brukseli Agata Byczewska i Inga Czerny (PAP)
aby/ icz/
