Węgierski rząd premiera Viktora Orbana wystąpił w czwartek do Konferencji ds. Żydowskich Roszczeń Majątkowych o zwrot "nieuzasadnionych sum pieniężnych" przekazanych dla węgierskich Żydów ocalałych z Holokaustu i mieszkających poza granicami kraju.
W grudniu 2007 roku poprzedni lewicowy rząd premiera Ferenca Gyurcsanya zobowiązał się do wpłaty 21 mln dolarów na konto tej amerykańskiej fundacji wspierającej m.in. węgierskich Żydów, którzy przeżyli Holokaust i wyemigrowali z Węgier po II wojnie światowej, oraz ich spadkobierców.
Wysokość kwoty wydawała się uzasadniona, ponieważ przed ostatnią wojną na Węgrzech mieszkała 600-tysięczna społeczność żydowska.
Węgry przekazały pieniądze za lata 2007-2010 w wysokości 12,6 mln dolarów najpierw publicznej fundacji ds. żydowskiego dziedzictwa na Węgrzech (MAZSOK), powołanej przez węgierski parlament w 1997 roku. Dwie trzecie tej kwoty następnie przetransferowano na konto Konferencji ds. Żydowskich Roszczeń Majątkowych. Pozostała część posłużyła na wsparcie 18 tysięcy węgierskich Żydów i ich rodzin w kraju.
W roku 2011 rząd przekazał na konto MAZSOK kolejną sumę w wysokości 4,2 mln euro.
Przedstawiciel rządu Węgier ds. spraw stosunków z mniejszościami Andras Levente Gall oświadczył, że państwo węgierskie, mimo wcześniejszych wielokrotnych apeli i monitów, nie uzyskało "uzasadnionych i przekonujących informacji", na jakie cele zostały przeznaczone środki skierowane do amerykańskiej fundacji.
Pełnomocnik oświadczył, że w maju bieżącego roku rząd po raz ostatni wezwał Konferencję ds. Żydowskich Roszczeń Majątkowych do przedstawienia "uzasadnionych rachunków", ale nie otrzymał w tej sprawie odpowiedzi.
Gall dodał, że na podstawie "dotychczasowych informacji z Konferencji ds. Żydowskich Roszczeń Majątkowych nie można jednoznacznie stwierdzić, czy wspomniane pieniądze otrzymały rzeczywiście osoby kwalifikujące się do wsparcia finansowego". "Obawiamy się, że tak nie jest. Taka sytuacja dyskryminuje węgierskich obywateli pochodzenia żydowskiego - ofiary nazistowskich prześladowań - którzy uniknęli deportacji, pozostali na Węgrzech i są objęci pomocą MAZSOK" - podkreślił.
W tej sytuacji rząd w Budapeszcie wystąpił do amerykańskiej fundacji o zwrot pieniędzy "wraz z odsetkami". Przedstawiciel rządu poinformował o tym ambasadorów Izraela i USA w Budapeszcie, zapewniając, że "jest to normalna procedura prawna, zgodna z systemem legislacyjnym Węgier i Unii Europejskiej, który wymaga dokładnych i terminowych rozliczeń finansowych".
Konferencja ds. Żydowskich Roszczeń Majątkowych (Jewish Claim Conference), działająca we współpracy z Izraelem, wynegocjowała od 1951 roku roszczenia od Niemiec, Austrii i innych rządów, finansując programy dla najbardziej potrzebujących żydowskich ofiar nazizmu.
Z Budapesztu Andrzej Niewiadowski (PAP)
adn/ jo/ ap/
