Uroczystym spotkaniem samorządowców, kombatantów, ludzi kultury i świata gospodarczego oraz delegacji ze Śląska, Gdańska i częstochowskiej Jasnej Góry uczczono w sobotę w Ostrowie Wlkp. zbliżające się narodowe Święto Niepodległości oraz 89. rocznicę utworzenia tzw. Republiki Ostrowskiej.
W specjalnej sesji miejscowej rady miejskiej uczestniczyli też goście z Hamburga i Wielkiej Brytanii, którzy przyjechali na przypadającą w niedzielę 1. rocznicę śmierci pułkownika Wincentego J. Broniwój-Orlińskiego - b. ministra pełnomocnego i delegata na Niemcy rządu RP w Londynie. Ten wybitny polityk, prawnik i donator kultury polskiej został pochowany na Starym Cmentarzu w Ostrowie.
Twórcy Republiki Ostrowskiej opowiedzieli się za przynależnością ziem ówczesnego zaboru pruskiego do Polski. Taką decyzję podjęto 10 listopada 1918 r., podczas wieczornego zebrania około tysiąca Polaków w miejscowym Domu Katolickim.
Powstańcy przyjęli wtedy rezolucję, w której zażądali "wolnej i niepodległej Polski Ludowej z "wolnym przystępem do morza, w granicach sprzed I rozbioru" i przyrzekli w jej obronie "dać swoje życie i mienie". Podkreślili jednocześnie wolę współpracy z istniejącym Tymczasowym Komitetem Obywatelskim Polskim, "aż z rąk jego władza przejdzie do prawowitego rządu polskiego".
Powstańcy odnieśli się też do ruchu wolnościowego w Niemczech, który darzyli sympatią i zapewnili wobec niego zupełną neutralność.
Wydano także oświadczenie do zgromadzonych wtedy na miejscowej strzelnicy Niemców. W dokumencie podpisanym przez Polski Komitet na Miasto i Powiat Ostrów napisano, że "ponad tysiąc żołnierzy i obywateli wszystkich stanów ustaliło dzisiaj jednomyślnie, że w myśl uznanego przez wszystkie narody planu Wilsona, jest miasto i powiat Ostrów polskiem terytorium, które należy do państwa polskiego".
Według dyrektora miejscowego muzeum Witolda Banacha, Niemcy potraktowali w pierwszej chwili ogłoszenie Republiki Ostrowskiej jako przejaw swoistego separatyzmu lokalnego. "Powołanie Republiki trwało kilkanaście dni, można powiedzieć, że Ostrów rzeczywiście był pierwszym miastem w zaborze pruskim, które ogłosiło niepodległość w 1918 r.", powiedział.
Przypomniał, że w czasie Republiki Ostrowskiej i później doszło do rozkładu władzy pruskiej. "Niemcy byli zmuszeni dokooptować Polaków do rady miejskiej, przywrócono naukę religii w języku polskim. Ta erozja systemu pruskiego następowała coraz dalej" - podkreślił Banach.
Wydarzenia z 1918 r. doczekały się filmu pt. "Republika Nadziei" i książki pt. "Noc sylwestrowa". Istnieją budynki, w których odbywały się patriotyczne spotkania, pozostało też wiele pamiątek z wydarzeń sprzed 88 lat.
Od jedenastu lat, dzień ogłoszenia rezolucji o przynależności miasta i powiatu do Polski, jest świętem Ostrowa Wielkopolskiego. Mieszkańcy szczycą się, że ich ziemia była w listopadzie 1918 r. pierwszym wolnym skrawkiem Polski w zaborze pruskim.(PAP)
zak/ par/
