Przeciwko usunięciu z projektu Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego (KSRR) zapisów dotyczących znaczenia i funkcji aglomeracji górnośląskiej zaprotestował w środę samorząd województwa śląskiego. List w tej sprawie do premiera Donalda Tuska wysłał marszałek regionu Bogusław Śmigielski.
Przygotowana przez resort rozwoju regionalnego Strategia ma uporządkować politykę regionalną państwa - m.in. decentralizując zarządzanie środkami rozwojowymi. Pierwotna jej wersja zawierała m.in. podział polskich miast na: główny ośrodek - Warszawę, dziewięć ośrodków metropolitalnych (w tym aglomerację katowicką) i pozostałe miasta wojewódzkie.
Jak informowała na początku listopada szefowa resortu Elżbieta Bieńkowska, wobec oporu przedstawicieli województw, których stolice nie spełniałyby warunków pozwalających na uczestnictwo w działaniach wspierających funkcje metropolitalne, w Strategii zawarta ma zostać ogólniejsza koncepcja: Warszawy - jako głównego miasta i 15 miast wojewódzkich.
Zgodnie z nowymi założeniami projektu Strategii, kluczowy wpływ na otoczenie miałyby wywierać już nie wyodrębniane według obiektywnych kryteriów metropolie, lecz silne stolice wszystkich województw - z punktu widzenia polityki miejskiej państwa wszystkie traktowane tak samo.
Takiemu rozwiązaniu sprzeciwia się Śmigielski wskazując, że odejście "od definiowania ośrodków metropolitalnych i ograniczenia wsparcia jedynie dla ośrodka metropolitalnego Warszawy oraz stolic pozostałych regionów () nie uwzględnia specyfiki aglomeracji górnośląskiej - największej w kraju i znaczącej w skali Europy".
Marszałek przypomina, że w aglomeracji górnośląskiej stolica województwa jest tylko jednym z czternastu miast całego obszaru. Planowana zmiana dodatkowo więc utrudni zarządzanie rozwojem całej aglomeracji, która - w jego opinii - wymaga zresztą specjalnych, odrębnych w skali Polski, rozwiązań ustawowych.
"Zawężenie wsparcia tylko do obszaru jednego miasta (Katowic - PAP), które jest ściśle funkcjonalnie i przestrzennie powiązane z pozostałymi miastami, nie pozwoli w przyszłości na realizację kompleksowych, dużych przedsięwzięć i ich finansowanie w ramach planowanych kontraktów terytorialnych" - podkreślił w liście do premiera Śmigielski.
Marszałek opowiada się za ideą wspierania - w ramach polityki regionalnej państwa - rozwoju funkcji metropolitalnych największych ośrodków miejskich kraju, w tym aglomeracji katowickiej. Taką koncepcję wspierali też m.in. eksperci z powstałego przy prezydium PAN komitetu przygotowującego projekt Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju.
W opinii prof. Tadeusza Markowskiego z Uniwersytetu Łódzkiego, w podobnych dokumentach strategicznych, jak KSRR, należy unikać "populistycznego podejścia", zmierzającego do jednakowego traktowania wszystkich miast. Jego zdaniem, ignoruje ono m.in. unijną zasadę koncentracji środków - uzyskiwania jak najszybszych efektów, generowania rozwoju i dochodów, by można było kolejno realizować strategiczne cele.
Prof. Markowski wspierał koncepcję rozwoju opartego na obszarze koncentracji gospodarczej w Polsce, rozciągającym się między sześcioma kluczowymi ośrodkami. Jak tłumaczyła jednak Bieńkowska, z punktu widzenia rządu nie sposób przekonywać ośrodki spoza tego obszaru, że wspieranie rozwoju głównych metropolii kraju, korzystnie wpłynie także na nie.
Aby koordynować zarządzanie infrastrukturą i projektami przekraczającymi granice miast aglomeracji katowickiej, tworzące ją samorządy powołały przed ponad dwoma laty Górnośląski Związek Metropolitalny. Działa on dotąd w oparciu o ustawę o samorządzie gminnym, co poważnie ogranicza jego możliwości. Od lat miasta aglomeracji oczekują na ustawę specjalnie regulującą powstawanie i działanie podobnych związków metropolitalnych.
Zgodnie z projektem KSRR, który ma zostać przyjęty przez rząd na początku przyszłego roku, na wymiar miejski polityki państwa trafi 60 proc. ujętych w niej środków - realizacja głównych celów Strategii wiąże się bowiem z rozwojem silnych ośrodków. Pierwszym z tych celów jest wzrost konkurencyjności regionów, m.in. przy założeniu wpływu ich stolic na otoczenie.
Drugi cel to zwiększenie spójności terytorialnej państwa i przeciwdziałanie marginalizacji tzw. obszarów problemowych (KSRR przewiduje tu m.in. silne wsparcie dla ośrodków miejskich subregionalnych i lokalnych). Trzeci cel to usprawnienie prowadzenia polityk dotyczących rozwoju regionalnego, m.in. poprzez zwiększenie możliwości planowania rozwoju w kluczowych ośrodkach.(PAP)
mtb/ mok/ jbr/
