"Wtargnięcie Sowietów na terytorium Polski" - z takim tytułem na pierwszej stronie ukazał się 18 września 1939 roku "Kurier Wileński". Reprint pierwszej strony gazety, prawie w całości poświęconej agresji ZSRR na Polskę, kolportowany jest w czwartek w Białymstoku w związku z 70. rocznicą tamtych wydarzeń.
Przechodniom rozdają to wydawnictwo harcerze. Na pierwszej stronie gazety znalazły się przed 70 laty także informacje o reakcji Francji i Anglii, "bohaterskich bojach armii polskiej" przeciwko Niemcom, a także wezwanie do oficerów niezatrudnionych w wojsku i do ochotników, by tego dnia rano zgłosili się w komendzie miasta Wilna.
W Białymstoku odbywają się w czwartek ogólnopolskie obchody zorganizowane przez Instytut Pamięci Narodowej, który reprint przygotował, na drugiej stronie zamieszczając wykład historyczny dotyczący sowieckiej agresji 17 września 1939 roku.
"Na miejsce obchodów IPN wybrał Białystok, bo to największe polskie miasto, które znalazło się w sowieckiej strefie okupacyjnej, według rozgraniczenia z paktu Ribbentrop-Mołotow i pozostało po tej stronie granicy" - powiedział PAP dr Waldemar Wilczewski, naczelnik biura edukacji publicznej oddziału IPN w Białymstoku.
Na placu przy Archiwum Państwowym oglądać można wystawę IPN (oficjalne jej otwarcie nastąpi wieczorem), poświęconą sowieckiej agresji 17 września 1939 roku na ziemiach Polski północno-wschodniej. To reprodukcje zdjęć i opisy dotyczące m.in. obrony Wilna i Grodna.
Zobaczyć można fotografie z ekshumacji obrońców Grodna, przeprowadzonej w 1993 roku. Według historyków, jednym z pierwszych aktów masowej likwidacji jeńców wojennych i ludności cywilnej było rozstrzelanie ok. trzystu obrońców tego miasta. Na fotografiach jest np. symboliczny grób najmłodszego obrońcy miasta, 13-letniego Tadzia Jasińskiego.
Są też zdjęcia pokazujące ówczesne relacje niemiecko-radzieckie: spotkanie sojuszników i wspólną defiladę w Brześciu z 22 września 1939 roku, czy październikowe rozmowy w Białymstoku, w Pałacu Branickich.
"My idziemy do was nie jako zdobywcy, a jako wasi braci po klasu (pisownia oryginalna), jako wasi wyzwoleńcy od ucisku obszarników i kapitalistów" - głosi fragment, zaprezentowanej również na wystawie, odezwy radzieckiej do "Rzołnierzy Armii Polskiej".
Do wystawy dołączony został katalog z płytą zawierającą wspomnienia osób, które przeżyły na tych ziemiach moment agresji sowieckiej. To pięcioro świadków, którzy wspominają tamten czas i momenty, które zapamiętały. Płyty trafią m.in. do szkół.(PAP)
rof/ ls/ jbr/
