Prace fotografika, grafika i projektanta, reprezentanta rosyjskiej awangardy Aleksandra Rodczenki i jednego z najlepszych polskich fotografów Jerzego Lewczyńskiego będzie można od wtorku oglądać w Muzeum Narodowym w Krakowie.
Wystawy zostały zorganizowane w ramach 10. Międzynarodowego Festiwalu Miesiąc Fotografii w Krakowie.
Aleksander Rodczenko (1891 - 1956) był artystą wszechstronnym - malował, fotografował, zajmował się grafiką użytkową i projektowaniem wnętrz. Przyjaźnił się z poetą Włodzimierzem Majakowskim oraz rzeźbiarką Lilą Brik i jej mężem Osipem. W latach 1922 - 28 Brik wspólnie z Majakowskim wydawała czasopismo "LEF" (Lewyj Front Iskusstw) propagujące konstruktywizm i dadaizm, przez lata była też w związku z Majkowskim.
Rodczenko przeniósł na grunt fotografii teorię konstruktywizmu. W Muzeum Narodowym pokazywanych jest ponad 300 jego prac - zdjęcia, plakaty, druki, projekty okładek książek, fotomontaże, w tym najsłynniejsze: cykl portretów "Włodzimierz Majakowski" oraz zdjęcia "Pionierka", "Portret matki" i "Dziewczyna z leicą".
"Na tej wystawie pokazujemy prace Rodczenki z wszystkich etapów jego artystycznej działalności, od pierwszych kroków, kiedy wziął do ręki aparat" - mówiła kuratorka wystawy, dyrektor Muzeum Moskiewski Dom Fotografii Olga Swibłowa. "Istnieje mit, że fotografia to zatrzymanie momentu, który już minął. Rodczenko poprzez estetykę modernizmu pokazywał codzienność, tu i teraz" - dodała.
"Awangarda rosyjska miała w sobie nieprawdopodobną energię. Grupa osób - niekoniecznie idealnie wykształconych, ale nieprzeciętnie zdolnych, potrafiła stworzyć atmosferę możliwości zmiany rzeczywistości, a było to jeszcze przed Rewolucją Październikową" - mówiła Magdalena Czubińska, sprawująca opiekę nad wystawą ze strony Muzeum Narodowego. Dodała, że wystawa pokazuje prace Rodczenki od konstruktywizmu, poprzez fotoreportaże dla gazet po zdjęcia z gułagów i powojenne albumy robione dla wojska.
Prezentacji dorobku Rodczenki towarzyszy pokaz "Tak i nie", który ukazuje związki polskich artystów z rosyjską awangardą. W części "Wczoraj" są prace Katarzyny Kobro, Władysława Strzemińskiego, Janusza Marii Brzeskiego, Kazimierza Podsadeckiego, a w części "Dzisiaj" prace artystów współczesnych Ewy Ciepielewskiej, Grzegorza Sztwiertni, Marcina Maciejowskiego, Bogusława Bachorczyka, Pawła Książka i Wilhelma Sasnala powstałe w wyniku fascynacji Rodczenką.
W programie towarzyszącym wystawie znalazły się wykłady o sztuce awangardowej w Rosji, warsztaty dla dzieci, koncerty i pokaz rosyjskich filmów .
Na wystawie "Jerzy Lewczyński. Pamięć obrazów" zgromadzono ok. 120 prac fotografika z Muzeum w Gliwicach. "Wystawa została podzielona na kilka sekwencji, najważniejszych w twórczości Jerzego Lewczyńskiego. Są tu prace ze wszystkich jego najsłynniejszych cykli - +Głowy wawelskie+, +Cimiteria+ czy +Archeologia fotografii+, ale zostały one podzielone nieco inaczej niż zwykle.
Fotografie mniejszego formatu dopowiadają pewne historie do większych odbitek wystawienniczych" - mówił kurator wystawy Wojciech Nowicki. Jak podkreślił siła Lewczyńskiego tkwi w jego "odmienności, w tym, że nieustannie wyprzedzał swój czas, potrafił iść pod prąd". "Lewczyński nigdy nie chciał zmienić rzeczywistości, ale ją ocalić. To jest fanatyk pamięci" - powiedział dyrektor Muzeum w Gliwicach Grzegorz Krawczyk.
Wystawy "Aleksander Rodczenko. Rewolucja w fotografii" oraz "Tak i nie" potrwają do 19 sierpnia. Ekspozycja "Jerzy Lewczyński. Pamięć obrazu" będzie dostępna do 1 lipca.
Jak podkreślił dyrektor Festiwalu Miesiąc Fotografii Tomasz Gutkowski prezentowane w Muzeum Narodowym wystawy to - obok realizowanego w Bunkrze Sztuki projektu eksperymentalnego "Fotografia w życiu codziennym" - dwa najważniejsze punkty w programie tegorocznej edycji festiwalu. Podczas Miesiąca Fotografii odbywa się 20 wystaw i około innych 70 wydarzeń - wykładów, spotkań, projekcji. (PAP)
wos/ ls/ abe/
