Co skłaniało Amerykanów do zamachów na swoich prezydentów - zastanawia się w nowej książce znany politolog prof. Longin Pastusiak. W środę odbyło się w Warszawie spotkanie, podczas którego autor zaprezentował swą książkę "Zamachy na prezydentów USA".
Amerykanie uważali, że skoro prezydent Stanów Zjednoczonych jest wybierany w demokratycznych wyborach, nie jest despotą i tyranem prześladującym ludzi, nie ma więc on powodu, by czuć się zagrożonym. I tak rzeczywiście było przez pierwszych kilkadziesiąt lat niepodległego bytu Stanów Zjednoczonych - można przeczytać w książce Pastusiaka.
"Jako amerykanista prezydentami USA interesowałem się od dawna. Jestem autorem biografii wszystkich prezydentów USA, również autorem książki o paniach Białego Domu, czyli pierwszych damach Ameryki. To wszystko spowodowało, że stopniowo zawężałem swoje zainteresowania. Było około 100 zamachów na kandydatów na prezydentów, prezydentów i byłych prezydentów w historii Stanów Zjednoczonych. Postanowiłem zbadać, jak do tego doszło, jakie były przyczyny i kim byli oraz jakie motywy mieli zamachowcy" - powiedział PAP profesor Longin Pastusiak.
"Nie ma jednego wzoru, jeśli chodzi o profil zamachowca. Na życie prezydentów USA zamierzali się i mężczyźni, i kobiety. Byli tacy, którzy kierowali się motywami politycznymi, i tacy, którzy kierowali się zemstą. Zdrowi na umyśle i chorzy psychicznie. Model zamachowca jest bardzo zróżnicowany" - dodał Pastusiak.
Pierwszego zamachu dokonał w 1835 roku Richard Lawrence, który został skazany na dożywotni pobyt w szpitalu psychiatrycznym. Prezydentowi Andrew Jacksonowi nic się wówczas nie stało. Ale w całej historii USA cztery zamachy na urzędującego prezydenta zakończyły się śmiercią. W 1865 roku John W. Booth zastrzelił prezydenta Abrahama Lincolna. W 1881 roku Charles Guiteau zamordował prezydenta Jamesa Garfielda, a w 1901 roku Leon Czołgosz pozbawił życia prezydenta Williama McKinleya. Ostatnim zamordowanym prezydentem (w 1963 roku) był John F. Kennedy. Za zabójcę uznany został Lee Harvey Oswald.
"Najbardziej zainteresowała mnie sprawa prezydenta Kennedy'ego, dlatego, że jest ona stosunkowo świeża, ale też dlatego, że miałem okazję kilkakrotnie spotkać Johna Kennedy'ego. Nie był jeszcze prezydentem, tylko senatorem. Studiowałem z jego najmłodszym bratem, Edwardem Kennedym i John odwiedzał go na uczelni. Przeżyłem bardzo jego śmierć i może dlatego w tej książce poświęcam mu stosunkowo najwięcej uwagi. To ciągle wielka zagadka. Nie wyjaśniono, kto właściwie krył się za tym zamachem, czy był to spisek, czy tak, jak orzekła komisja Warrena, jedynym zabójcą był Lee Harvey Oswald" - mówi profesor Pastusiak.
Autor jest jednak przekonany, że dzisiaj prezydent Stanów Zjednoczonych to najlepiej strzeżona osoba na świecie.
"Jest strzeżony na lądzie, wodzie i powietrzu, 24 godziny na dobę. Oficerowie ochrony zawsze znajdują się w pobliżu prezydenta. A co ciekawe, w pobliżu prezydenta jest zawsze adiutant trzymający czarną teczkę zwaną +footballem+, która nic z footballem nie ma wspólnego, a zawiera kody nuklearne, które pozwolą prezydentowi uruchomić arsenał broni nuklearnej, gdyby USA zostały zaatakowane. Ten adiutant nie jest członkiem Secret Service, ale nie może się znajdować dalej od prezydenta niż na odległość 30 sekund. Ta odległość mierzona jest czasem, a nie w sposób metryczny" - podkreśla profesor Pastusiak.
Longin Pastusiak (ur. 1935) jest politykiem, historykiem i politolog zajmującym się kwestiami amerykańskimi. Należał do PZPR, SdRP, a obecnie jest politykiem SLD. W latach 1991-2001 poseł na Sejm I, II i III kadencji, w latach 2001-2005 senator i marszałek Senatu V kadencji. Jest autorem m.in. publikacji "Anegdoty prezydenckie" (2004), "Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki" (2005), "Biały dom i jego mieszkańcy" (2006).
W spotkaniu promocyjnym, które odbyło się w Bibliotece Publicznej przy ulicy Koszykowej w Warszawie udział wzięli także generał Mirosław Gawor, były szef BOR, a także dr Tomasz Aleksandrowicz, specjalista ds. terroryzmu.
Książka "Zamachy na prezydentów USA" ukazała się nakładem Oficyny Wydawniczo-Poligraficznej ADAM.(PAP)
jmy/ dki/ abe/
