Wystawa prezentuje twórczość dwóch rzeźbiarzy Franciszka Duszeńki i Zdzisława Pidka, dwóch artystów, którzy w swoich pracach "zapisywali" pamięć o tragediach narodu polskiego i żydowskiego - będzie otwarta w sobotę 5 marca w Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku.
"Nasza najnowsza wystawa +Zapis pamięci+ dotyczy twórczości dwóch nieżyjących już profesorów Wydziału Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku: Franciszka Duszeńki i Zdzisława Pidka. Twórczość obu artystów skupia się wokół problemu upamiętniania tragicznych wydarzeń dla narodów polskiego i żydowskiego, mających miejsce w czasie II wojny światowej" - poinformowała PAP Izabela Sosnowska-Kozieł z Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku.
"Reprezentują oni dwa pokolenia rzeźby polskiej, wytyczające podstawowe kierunki dla sztuki, stojącej wobec tragedii w swojej skali nieopisywalnej. Oszczędna, surowa forma oraz ucieczka od dosłownej opisowości charakteryzują, tak rozwiązania Duszeńki, jak kontynuującego tę linię obrazowania Pidka" - zauważa Mariusz Knorowski, z-ca dyrektora ds. artystycznych w Orońsku.
Na wystawie, której kuratorami są adiunkt na Wydziale Rzeźby doc. hab. Robert Kaja z gdańskiej ASP oraz Jarosław Pajek z Muzeum Rzeźby Współczesnej w Orońsku, można zobaczyć dokumentację, tak ważnych w polskim pejzażu założeń, jak Pomnik Ofiar Męczeństwa w Treblince, Pomnik Westerplatte autorstwa prof. Duszeńki (współpraca arch. A. Haupt), jak i następujące po nich realizacje prof. Zdzisława Pidka (z zespołem) cmentarze w Katyniu, Charkowie i w Miednoje oraz Pomnik Holocaustu w Bełżcu. Oprócz tego pokazane zostaną po raz pierwszy szkice i modele prof. Duszeńki, a także mniej znana działalność artystyczna prof. Pidka.
"Wystawa jest o tyle ciekawa, że, jeśli chodzi o prof. Franciszka Duszeńkę, to po raz pierwszy pokazujemy wnętrze jego pracowni - powiedział PAP Robert Kaja. - Jest to pracownia-laboratorium rzeźbiarza. Bogata dokumentacja zdjęciowa, jak i modele rzeźb w pomniejszonej skali, i w skali 1;1, a potem przekuwania w kamieniu i zdjęcia z montażu rzeźb, pomników i całych założeń memorialnych pozwalają na zbliżenie się do procesu twórczego artysty. Ponadto - pokazujemy ponad 200 rysunków i szkiców prof. Duszeńki, wcześniej niewystawianych. Z pomocą kolegów Wojciecha Zamiary i Piotra Józefowicza udało się odpowiednio przekopiować te rysunki na wystawę" - dodaje kurator.
Jak podkreśla Kaja, w części ekspozycji poświęconej Zdzisławowi Pidkowi należy zwrócić uwagę na fotograficzną dokumentację, dotyczącą jego rzeźbiarskich realizacji pomników - cmentarzy w Katyniu, Charkowie, Miednoje, ale też "na mniej znane prace, takie jak np. +Wialnię+ - pełną ekspresji rzeźbę z metalu i kul łożyskowych, przypominającą dawną maszynę rolniczą do oddzielania plew i ziarna, która w założeniu artysty jest metaforą oddzielenia dobra od zła".
Kurator podkreśla też, że eksponowane będą prace Zdzisława Pidka, które pozostają w zbiorach Orońska.
Franciszek Duszeńko (1925-2008) - prof. i w latach 1981 - 1987 rektor gdańskiej ASP, autor pomników m.in. w Treblince i Bohaterów Westerplatte. Jego autorstwa Pomnik-Mauzoleum w Treblince II, na terenie byłego hitlerowskiego obozu zagłady, składający się z 8-metrowego postumentu z płaskorzeźbami, 10 granitowych słupów, na których umieszczono nazwy państw, z których Żydzi ponieśli tu męczeńską śmierć, oraz 17 tysięcy głazów z nazwami miejscowości, z których pochodziły ofiary - jest oceniany jako jedno z najlepszych osiągnięć sztuki martyrologicznej.
Zdzisław Pidek (1954-2006) - prof. gdańskiej ASP, uczeń i asystent prof. Duszeńki, autor pomników - cmentarzy w Katyniu, Charkowie, Miednoje, które są największymi realizacjami pomnikowymi w miejscach ważnych dla najnowszej historii Polski związanych ze zbrodnią katyńską.
Wystawa "Zapis pamięci", której organizatorami są gdańska Akademia Sztuk Pięknych i Muzeum Rzeźby Współczesnej w Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, czynna będzie do 25 kwietnia.
Anna Bernat (PAP)
abe/ mlu/
