Najwybitniejsze zabytki ruchome, które powinny podlegać wyjątkowej formie ochrony - jak np. obraz "Dama z gronostajem" - będą wpisywane na Listę Skarbów Dziedzictwa, która ma funkcjonować od 2014 r. - poinformował we wtorek wiceminister kultury Piotr Żuchowski.
Generalny Konserwator Zabytków i sekretarz stanu w ministerstwie kultury Piotr Żuchowski zwrócił uwagę na wtorkowej konferencji prasowej w Warszawie, że od lat w Polsce trwa debata na temat potrzeby stworzenia szczególnej formy ochrony dla najbardziej wartościowych zabytków ruchomych.
Jak tłumaczył, zabytki nieruchome mogą być wpisywane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO bądź listę Pomników Historii, natomiast zabytki ruchome nie były do tej pory objęte taką formą ochrony.
Stąd pomysł stworzenia Listy Skarbów Dziedzictwa. "To będzie nowa, nigdy wcześniej w Polsce nie funkcjonująca, forma ochrony konserwatorskiej. Znajdą się na niej obiekty ruchome, które ze względu na swoją wartość artystyczną, ale też - wartość historyczną, powinny podlegać wyjątkowej ochronie" - wyjaśnił Żuchowski.
O wpisie na Listę Skarbów Dziedzictwa będzie decydował minister kultury - z urzędu lub na wniosek właściciela obiektu.
Zdaniem Żuchowskiego obiekty, które z pewnością zasługują na wpis to "Dama z gronostajem" Leonarda da Vinci, Ołtarz Wita Stwosza w Krakowie - ołtarz Zaśnięcia NMP, Sąd Ostateczny - tryptyk Hansa Memlinga, szczerbiec - miecz koronacyjny królów Polski i "Bitwa pod Grunwaldem" Jana Matejki.
"Te pięć obiektów to dzieła reprezentatywne, pokazujące istotę i sens Listy Skarbów Dziedzictwa. W przyszłości zapewne rozgorzeje dyskusja jakie inne obiekty powinny tam się również znaleźć" - ocenił Żuchowski.
Zabytki, które zostaną wpisane na listę będą w sposób szczególny przechowywane i przemieszczane, co określi minister kultury z ministrem spraw wewnętrznych. Generalny Konserwator Zabytków będzie natomiast decydował o tym w jaki sposób mogą być prowadzone prace konserwatorskie obiektów znajdujących się na liście, będzie zlecał kontrolę i monitoring dzieł.
Ze względu na wyjątkową rangę listy, wszelkie koszty przechowywania i przemieszczania zabytków wpisanych na listę - jeżeli będzie to dotyczyło terytorium Polski, oraz koszty ich konserwacji i monitoringu, będzie pokrywał poprzez dotację celową minister kultury.
Żuchowski poinformował, że aby lista powstała, trzeba będzie znowelizować dwie ustawy - o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami oraz ustawę o muzeach. Projekty zmian przedłożą kluby koalicyjne PO i PSL. "Wierzę, że od 1 stycznia 2014 roku ta nowa forma ochrony w pełni będzie funkcjonować" - powiedział Żuchowski.
Zwrócił też uwagę, że ustawa o zabytkach z 2003 roku nakłada na ministra kultury obowiązek stworzenia Krajowego Programu Ochrony Zabytków i Opieki nad Zabytkami. Choć przez 10 lat taki program nie powstał, to - jak poinformował Żuchowski - jest gotowy i jeszcze w lipcu zostanie przedstawiony do konsultacji międzyresortowych i społecznych.
Krajowy Program Ochrony Zabytków i Opieki nad Zabytkami określi najważniejsze zadania z obszaru opieki nad zabytkami w Polsce, wskaże które instytucje będą odpowiadały za realizację konkretnych działań, w jakim czasie zadania mają być wykonane, określi też kierunki działań. "To nie będzie konspekt działania, ale szczegółowy program wykonawczy" - zapowiedział Żuchowski.
Program Ochrony Zabytków i Opieki nad Zabytkami ma przyjąć Rada Ministrów, będzie to program rządowy na 4 lata. 9 lipca ma zostać zaprezentowany Radzie Ochrony Zabytków, która go zaopiniuje. Potem zostanie rozesłany do konsultacji międzyresortowych. Jak powiedział Żuchowski PAP - istnieją duże szanse, że program zostanie przez rząd przyjęty pod koniec sierpnia.(PAP)
agz/ ls/
