Z informacji otrzymanych z Biura Informacji Kredytowej wynika, że o ile w latach 2019-2021 liczba nadpłacanych kredytów wzrastała rocznie średnio o kilkadziesiąt tysięcy, o tyle w 2022 r. – w porównaniu do roku 2021 – zwiększyła się o ponad 294 tys. (w 2021 r. wynosiła 269 013, a w 2022 r. – 563 376).
W ślad za większą liczbą kredytów poszła także ich wartość. W 2022 r. klienci banków dokonali przedterminowej spłaty kredytów hipotecznych na kwotę 52,4 mld zł. Ponad połowa kredytobiorców (56,49 proc.) zdecydowała się na przedterminową spłatę całości zadłużenia, a 43,51 proc. – na nadpłatę częściową. Wartość całkowitych spłat wyniosła 29,6 mld zł, a częściowych – 22,8 mld zł.
Na tak dużą kwotę nadpłat z pewnością wpływ miały ustawowe wakacje kredytowe, z których osoby spłacające kredyty na nieruchomości mogą korzystać od końca lipca 2022 r. Możliwość zawieszenia spłaty nawet czterech miesięcznych rat kredytu w III i IV kwartale 2022 r. spowodowała, że kredytobiorcy mogli nadpłacić kredyt, korzystając ze środków, które dotychczas przeznaczali na uiszczanie miesięcznych rat.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Nadpłata kredytu hipotecznego – czy się opłaca?
Na pytanie, czy nadpłata kredytu hipotecznego jest opłacalna, trudno odpowiedzieć wprost. To, o ile może obniżyć się miesięczna rata kredytu, zależy m.in. od kwoty pozostałej do spłaty i kwoty, jaką nadpłaci klient. Znaczenie ma też pozostały okres kredytowania.
O ile może zmniejszyć się rata? Pokażemy to na przykładzie kredytu mieszkaniowego udzielonego w 2018 r. na 25 lat (data spłaty to 12 kwietnia 2043 r.). Założyliśmy, że:
- do spłaty pozostało jeszcze 220 tys. zł,
- oprocentowanie wynosi obecnie 9,20 proc. i składa się ze stawki WIBOR powiększonej o 2,30 proc. marży, a wysokość raty to 2 007,78 zł.
Oszczędności pokażemy na przykładzie nadpłaty w kwocie 5, 10 i 15 tys. zł.
Nasze wyliczenia pokazują orientacyjnie, ile można zaoszczędzić na nadpłacie kredytu hipotecznego. Kredytobiorca, który chciałby sprawdzić, ile może zaoszczędzić, nadpłacając swoje zobowiązanie, powinien zrobić to z wykorzystaniem odpowiedniego kalkulatora.
Alternatywą dla obniżenia wysokości miesięcznej raty jest skrócenie okresu spłaty. Przykładowo, nadpłacając kredyt o 5 tys. zł, możemy skrócić okres kredytowania o rok i 3 miesiące. W takim przykładzie oszczędność na całym kredycie wyniesie 25 032,71 zł. Skracać okres kredytowania czy zmniejszać ratę? Na to pytanie powinien odpowiedzieć sobie każdy kredytobiorca po przeanalizowaniu obu opcji.
Trzeba też pamiętać o jednej rzeczy, która może mieć wpływ na opłacalność nadpłaty. Mowa o prowizji, jaką bank może pobrać za tę czynność. Jeśli podpisaliśmy umowę kredytu po 22 lipca 2017 r. (tego dnia weszła w życie ustawa o kredycie hipotecznym), to zgodnie z jej zapisami bank może pobierać rekompensatę (tak nazywana jest w ustawie prowizja) wyłącznie, gdy spłata całości lub części kredytu hipotecznego nastąpiła w okresie 36 miesięcy od dnia zawarcia umowy o kredyt hipoteczny.
Nie może ona być większa niż wysokość odsetek, które byłyby naliczone od spłaconej przed terminem całości lub części kredytu hipotecznego w okresie roku od dnia faktycznej spłaty, ani większa niż 3 proc. spłacanej kwoty kredytu hipotecznego.
W przypadku kredytów, których umowa zawarta była wcześniej, wysokość ewentualnej prowizji za wcześniejszą spłatę części lub całości kredytu należy sprawdzić w umowie.
Czy można wydłużyć okres kredytowania?
Kredyt hipoteczny można spłacać nawet przez 35 lat. Jeżeli mamy odpowiednio wysoką zdolność kredytową, to bank może udzielić nam finansowania na krótszy okres (np. 10 czy 15 lat). Wiąże się z tym – z jednej strony – wyższe obciążenie domowego budżetu, ale – z drugiej – mniejsza kwota, którą oddamy bankowi przez cały okres kredytowania.
Jeśli będziemy chcieli płacić niższą ratę, możemy złożyć do banku wniosek o wydłużenie okresu kredytowania. Kiedy zostanie on rozpatrzony pozytywnie, podpiszemy z bankiem aneks zmieniający umowę kredytu. Raty kredytu będą wówczas niższe, zwiększy się za to kwota do spłaty.
O ile banki dość często spotykają się z klientami, którzy chcą dokonywać nadpłat, o tyle rzadziej mają do czynienia z kredytobiorcami chcącymi wydłużyć okres spłaty zobowiązania. Zdecydowanie częściej spotykamy się z sytuacją, kiedy klient chce nadpłacić kredyt, niż gdy występuje o jego wydłużenie – tak odpowiedziało nam Biuro Prasowe Banku BNP Paribas.
Bank Ochrony Środowiska napisał, że od kilku lat obserwujemy zjawisko nadpłacania kredytu hipotecznego. W okresie sierpień-listopad 2022 odnotowano 430 umów, które skorzystały z nadpłaty. Podobnie jest też w Credit Agricole: tam także zdecydowanie więcej kredytobiorców nadpłaca swoje zobowiązania niż składa wnioski o wydłużenie okresu spłaty kredytu.
Maciej Kazimierski, ekspert Totalmoney.pl