Wyniki sondy pokazują, że większość z nas (aż 57%) woli spłacać kredyt w systemie rat równych, a znacznie mniej (43%) w systemie rat malejących. Wyniki te nie są zaskakujące - na postawie wieloletniej pracy w bankowości wiem, że kredytobiorcy częściej wybierają raty równe.
Raty równe – plusy i minusy
Główne argumenty na rzecz wyboru rat równych to możliwość uzyskania wyższej zdolność kredytowej oraz stosunkowo niższa kwota raty miesięcznej. W systemie rat równych klient spłaca raty podobnej wysokości przez cały okres spłaty, przy czym na początku spłat tylko ok. 30% wysokości raty stanowi kapitał, a pozostałe ok. 70% - odsetki. Dlatego przy ratach równych przez pierwsze kilka lat zostanie spłacona tylko niewielka część kapitału kredytu. Ta proporcja odwraca się w miarę spłacania kredytu i pod koniec okresu większość kwoty raty będzie już stanowił kapitał. W związku z równym rozłożeniem wysokości rat na cały okres kredytowania, wyliczona zdolność kredytowa staje się wyższa i klient może otrzymać wyższą kwotę kredytu.
Raty malejące – plusy i minusy
Z kolei przy ratach malejących pierwsze raty są dość wysokie i maleją dopiero z upływem kolejnych lat spłaty. Wynika to z faktu, że przy systemie rat malejących kapitał jest równo rozkładany na wszystkie raty, a odsetki dla danej raty są naliczane od kapitału, który pozostał jeszcze do spłaty. W związku z tym na początku spłacania kredytu odsetki są większe (bo kapitał pozostały do spłaty – w skali całego kredytu – jest najwyższy) i stopniowo, wraz z każdą kolejną ratą maleją. Stąd nazwa - raty malejące. Ponieważ jednak pierwsze raty są dość wysokie (wyższe niż przy ratach równych), a banki do wyznaczania zdolności kredytowej przyjmują najwyższą ratę z harmonogramu – zdolność kredytowa przy korzystaniu z rat malejących jest niższa niż dla rat równych.
Co wziąć pod uwagę przy wyborze rodzaju rat?
Pamiętajmy, że odsetki przy kredycie spłacanym w ratach równych – w ogólnym ujęciu, dla całego okresu kredytowania – są zdecydowanie wyższe niż w przypadku odsetek do tego samego kredytu spłacanego w ratach malejących. Dodatkowo, przy ratach równych mała cześć kapitału spłacana na początku okresu kredytowania powoduje, że jeśli klient będzie chciał po kilku latach np. przenieść kredyt do innego banku, może się okazać, że kwota kapitału niewiele się zmniejszyła w stosunku do kwoty zaciągniętego kredytu.
Jednocześnie raty równe, ze względu na to, że są przez pierwszy okres spłaty zdecydowanie niższe niż raty malejące, pozostawiają większą swobodę w miesięcznym budżecie. Często klienci wolą być zobowiązani do spłat jak najniższych rat obowiązkowych, a jeśli posiadają wolne środki, dokonują nadpłat i w ten sposób zmniejszają kapitał pozostały do spłaty. Wolne środki mogą również zostać zainwestowane.
Wybór raty równych czy malejących powinien zależeć zatem od kilku czynników:
- Czy mamy zdolność kredytową równą czy większą niż kwota kredytu hipotecznego, który chcemy uzyskać?
- Czy ważniejsza jest dla nas niska rata miesięczna czy ogólny koszt kredytu?
- Czy zamierzamy po jakimś czasie zmienić bank czy nie?
- Czy zamierzamy inwestować lub oszczędzać wolne środki finansowe?
Po odpowiedzi na te pytania (i ewentualnie konsultacjach z doradcą) zdecydujmy się na wybór sposobu spłaty rat, pamiętając, że kredyt hipoteczny na wiele lat zmieni nasz domowy budżet. Kluczowe jest spojrzenie na kredyt uwzględniające długą perspektywę czasową, a nie skupianie się na najbliższej spłacie.