Przedawnienie zobowiązań w podatku dochodowym

Upływ powyższego terminu oznacza, że urząd skarbowy nie będzie mógł dłużej domagać się niezapłaconego podatku.

Zgodnie z art. 70 ust. 1 Ordynacji podatkowej, zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. Jeśli chodzi o podatek dochodowy oznacza to, że wraz z końcem 2013 r. przedawnią się zobowiązania dotyczące 2007 r. Organ podatkowy po upływie terminu przedawnienia nie może domagać się zapłaty zobowiązania. Należy mieć na uwadze, że przepisy przewidują sytuacje w których bieg terminu przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu, zostaje przerwany. Ponadto należy dodać, że nie ulegają przedawnieniu zobowiązania podatkowe zabezpieczone hipoteką lub zastawem skarbowym, jednakże po upływie terminu przedawnienia zobowiązania te mogą być egzekwowane tylko z przedmiotu hipoteki lub zastawu.

Po trzech latach, przedawniają się te podatki, które nie powstają z mocy prawa, tylko których wysokość wylicza urząd skarbowy w decyzji. Chodzi o podatki: od spadków i darowizn, rolny, leśny, od nieruchomości. Trzyletni termin przedawnienia oznacza, że jeśli do końca br. urząd skarbowy nie doręczył podatnikowi decyzji ustalającej wysokości zobowiązania w podatku za 2010 r., to 1 stycznia 2014 r. takie zobowiązanie ulegnie przedawnieniu. Wynika to z brzmienia art. 68 § 1 Ordynacji podatkowej, który stanowi, iż zobowiązanie podatkowe, o którym mowa w art. 21 § 1 pkt 2, nie powstaje, jeżeli decyzja ustalająca to zobowiązanie została doręczona po upływie 3 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy. Zgodnie z powyższym przepisem zobowiązania podatkowe powstające po doręczeniu decyzji ustalającej może więc powstać, jeżeli decyzja ta została doręczona.

Przykład:

Osoba fizyczna w dniu 7 marca 2010 r. kupiła działkę budowlaną i złożyła stosowną informację w urzędzie gminy. Wójt tej gminy nie wydał decyzji ustalającej kwotę podatku od nieruchomości za rok 2010. Decyzja nie została również wydana w latach 2011, 2012 i 2013. W roku 2014 wójt gminy nie może już wymierzyć podatku od nieruchomości za rok 2010 w związku z tym, że w roku 2014 upłynął 3-letni okres uprawniający go do ustalenia zobowiązania w tym podatku. Ma jeszcze czas na wydanie i doręczenie decyzji ustalającej za lata 2011, 2012 oraz 2013.

Jeżeli jednak decyzja powyższa została doręczona a podatnik nie uiścił kwoty należnego podatku to zobowiązanie to przedawnia się z upływem terminu określonego w art. 70 Ordynacji, czyli po upływie 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku.

Istnieją jednak przypadki, gdy termin przedawnienia prawa do ustalania zobowiązania jest wydłużony do 5 lat. Jest tak w przypadku niezłożenia przez podatnika deklaracji lub też niewykazania w niej wszystkich danych niezbędnych do ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego. Jeżeli podatnik nie poinformuje organu podatkowego o powstałym obowiązku podatkowym poprzez złożenie stosownej deklaracji (informacji, zeznania), albo też w tej deklaracji nie poda wszystkich danych niezbędnych do prawidłowego ustalenia tego zobowiązania, termin przedawnienia wydłuża się wówczas do 5 lat. Należy zwrócić także uwagę, że nieprawidłowe dane podane w deklaracji muszą dotyczyć wielkości rzutujących na wysokość zobowiązania. Nie można za takie dane uznać braku lub błędu w danych podatnika, lub wypełnienia jej niezgodnie z wymaganiami. Odmiennie został również uregulowany termin przedawnienia prawa do ustalenia zobowiązania z tytułu opodatkowania dochodu nieznajdującego pokrycia w ujawnionych źródłach przychodów lub
pochodzącego ze źródeł nieujawnionych. Wynosi on też 5 lat, ale liczonych od końca roku, w którym upłynął termin do złożenia zeznania rocznego dla podatników podatku dochodowego od osób fizycznych za rok podatkowy, którego dotyczyła decyzja. Termin złożenia zeznania to 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym. Należy podkreślić, że w wyroku z dnia 18 lipca 2013 r. Trybunał Konstytucyjny uznał, że regulacja powyższa jest niezgodna z art. 2 w związku z art. 64 ust. 1 Konstytucji i przepis ten traci moc obowiązującą z upływem osiemnastu miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw ( czyli od 27 sierpnia 2013 r. ). Jak uznał Trybunał, niezgodność z Konstytucją wynika z wyjątkowo niejasnego ukształtowania pojęcia przychodu nieznajdującego pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzącego ze źródeł nieujawnionych, niejednoznacznego określenia zasad dotyczących biegu terminu do ustalenia zobowiązania podatkowego w podatku od dochodów nieujawnionych oraz braku możliwości uwzględnienia zarzutu
przedawnienia zobowiązania podatkowego powstałego na zasadach ogólnych.

Dobrowolna zapłata zobowiązań podatkowych, które uległy przedawnieniu prowadzi do powstania nadpłaty, która podlega zwrotowi bądź zaliczeniu na poczet zaległości podatkowych.