Podatnik powołując się na orzeczenie ETS w sprawie Magoora z dnia 22 grudnia 2008 r. (C-414/07) oraz wyjaśnienia Ministra Finansów z 13 lutego 2009 r. (PT3/812/4/15/CZE/09/185) ma możliwość odliczenia pełnej wysokości VAT naliczonego od zakupionego samochodu oraz wydatków poniesionych na zakup paliwa do tego samochodu.
Jedyny warunek spoczywający na podmiocie nabywającym to wybranie odpowiedniego modelu auta spełniającego warunki ze starej ustawy VAT z 30 kwietnia 2004 r. Jeżeli korzystniejsze warunki przewiduje późniejsza wersja ustawy o podatku od towarów i usług obowiązująca od 1 maja 2004 r. do 22 sierpnia 2005 r., albo też obecna wersja ustawy, stosuje się właśnie te korzystniejsze uregulowania. Przedsiębiorca nie musi w tym zakresie czekać na zmianę ustawy o VAT. Firmy motoryzacyjne przygotowały już odpowiednie oferty - pełne odliczenie VAT przy zakupie samochodów typu kombi, van i suv.
Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym według stanu na dzień 30. kwietnia 2004 r. przewidywały pełne odliczenie VAT od samochodów innych, niż osobowe o ładowności powyżej 500 kg. W praktyce oznacza to, iż w celu odliczenia pełnego VAT od zakupu samochodu i nabycia paliwa wystarczy kupić model z homologacją ciężarową, czyli tzw. auto z kratką.
Niestety, istnieją również pewne niedogodności. Trzeba liczyć się z tym, że samochodem będą mogły podróżować cztery, a nie pięć osób. Jest to jednak stosunkowo niewielka cena za bardzo istotne oszczędności podatkowe. Wyrok ETS kwestionujący prawo polskiego fiskusa do wprowadzania po 30. kwietnia 2004 r. dalszych ograniczeń w odliczaniu VAT przy zakupie samochodów nie wpływa na przepisy o podatku dochodowym dotyczące tych pojazdów. Tu polski ustawodawca nie musi bowiem brać pod uwagę prawa europejskiego, bo nie reguluje ono problematyki zaliczania wydatków do kosztów, czy zasad amortyzacji. Przy rozliczaniu PIT i CIT nadal obowiązuje dotychczasowa definicja samochodu osobowego, czyli kryteria są takie same, jak w obecnym brzmieniu ustawy o VAT.
Wynika z tego, że firma, która kupi samochód typu kombi z homologacją ciężarową dla celów podatku dochodowego, musi traktować go, jak auto osobowe. Zatem w tym przypadku nie można zastosować jednorazowej amortyzacji. Przepisy, które jej dotyczą, nie pozwalają bowiem zaliczyć od razu do kosztów wartości samochodów osobowych. Nie będzie także możliwe skrócenie okresu amortyzacji poprzez zastosowanie degresywnej metody jej naliczania.
Z punktu widzenia podatku dochodowego nadal korzystniej jest kupić samochód typu pickup, niż kombi z kratką. Wtedy bowiem jego wartość można od razu zaliczyć do kosztów, korzystając z jednorazowej amortyzacji. W czasie kryzysu gospodarczego nie zawsze jest to jednak istotne. Przyspieszona amortyzacja przynosi bowiem korzyści tylko firmie osiągającej dochód. Gdy ponosi ona stratę, nie ma sensu z niej korzystać, nawet gdy firma ma taką możliwość.
Dużo istotniejsze jest inne ograniczenie zawarte w przepisach o podatku dochodowym. Firma, która kupuje samochód osobowy droższy, niż 20 tys. euro, nie zaliczy do kosztów uzyskania przychodów amortyzacji od wartości początkowej samochodu osobowego przekraczającej tę kwotę. Przepisy nie pozwalają także na zaliczenie do kosztów podatkowych części składki na ubezpieczenie samochodu osobowego liczonej od wartości przekraczającej 20 tys. euro. Wysoki kurs euro powoduje jednak, że i te przepisy nie są tak istotne, jak jeszcze było przed rokiem.
Warto rozpatrzeć również sytuację podatników, którzy planują zakup samochodu używanego. W takim przypadku warto poszukać auta z homologacją ciężarową. Dzięki temu możliwe będzie odliczenie VAT z faktury zakupu oraz rozliczanie tego podatku zawartego w cenie paliwa.
Jednocześnie przy nabyciu auta z drugiej ręki nie są już istotne ograniczenia zawarte w przepisach o podatku dochodowym. Cena takiego samochodu nie będzie bowiem przekraczać 20 tys. euro. Ponadto można skrócić okres amortyzacji do dwóch i pół roku ze względu na to, że będzie to używany środek trwały. Przed kupnem takiego samochodu trzeba jednak sprawdzić, czy poprzedni właściciel nie zdemontował kratki i nie zmienił homologacji na osobową.
Jak zmieniały się przepisy
| Kryteria obowiązujące do 30 kwietnia 2004 r. |
| --- |
| Podatnicy nie mogą odliczyć VAT przy nabyciu samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych o dopuszczalnej ładowności do 500 kg, z wyjątkiem przypadków, gdy odprzedaż lub oddanie w odpłatne używanie na podstawie umów leasingu tych samochodów stanowi przedmiot działalności podatnika. Możliwość odliczenia pełnego VAT jedynie od samochodów innych niż osobowe o dopuszczalnej ładowności powyżej 500 kg, potwierdzone homologacją, tzw. samochody z kratką. |
| Kryteria obowiązujące od 1 maja 2004 r. do 22 sierpnia 2005 r. tzw. wzór Lisaka |
| --- |
| W przypadku nabycia samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych o dopuszczalnej ładowności mniejszej niż określona według wzoru: DŁ = 357 kg + n x 68 kg gdzie: DŁ - oznacza dopuszczalną ładowność, n - oznacza ilość miejsc (siedzeń) łącznie z miejscem dla kierowcy - kwotę podatku naliczonego stanowi 50 proc. kwoty podatku określonej w fakturze lub kwoty podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, lub kwoty podatku należnego od dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca - nie więcej jednak niż 5000 zł. Jeżeli samochód inny niż osobowy (auto z tzw. kratką) spełniał warunek ładowności i potwierdzone to zostało przez odpowiednią stację kontroli pojazdów możliwe pełne odliczenie VAT. |
| Kryteria obowiązujące od 23 sierpnia 2005 r. - obecne przepisy (te kryteria obowiązują w podatkach dochodowych) |
| --- |
| W przypadku nabycia samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony kwotę podatku naliczonego stanowi 60 proc. kwoty podatku określonej w fakturze lub kwoty podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, lub kwoty podatku należnego od dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca - nie więcej jednak niż 6000 zł. Ograniczenie to nie dotyczy: - pojazdów samochodowych mających jeden rząd siedzeń, które oddzielone są od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą, klasyfikowanych na podstawie przepisów prawa o ruchu drogowym do podrodzaju: wielozadaniowy, van; - pojazdów samochodowych mających więcej niż jeden rząd siedzeń, które oddzielone są od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą i których długość części przeznaczonej do przewozu ładunków, mierzona po podłodze od najdalej wysuniętego punktu podłogi pozwalającego postawić pionową ścianę lub trwałą
przegrodę pomiędzy podłogą a sufitem do tylnej krawędzi podłogi, przekracza 50 proc. długości pojazdu (dla tej proporcji przyjmuje się, że długość pojazdu to odległość pomiędzy dolną krawędzią przedniej szyby pojazdu a tylną krawędzią podłogi części pojazdu przeznaczonej do przewozu ładunków, mierzona w linii poziomej wzdłuż pojazdu pomiędzy dolną krawędzią przedniej szyby pojazdu a punktem wyprowadzonym w pionie od tylnej krawędzi podłogi części pojazdu przeznaczonej do przewozu ładunków); - pojazdów samochodowych, które mają otwartą część przeznaczoną do przewozu ładunków; - pojazdów samochodowych, które posiadają kabinę kierowcy i nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu; - pojazdów samochodowych będących pojazdami specjalnymi w rozumieniu przepisów prawa o ruchu drogowym o rodzajach przeznaczenia wymienionych w załączniku nr 9 do ustawy o VAT; - pojazdów samochodowych konstrukcyjnie przeznaczonych do przewozu co najmniej dziesięciu osób łącznie z kierowcą
- jeżeli z dokumentów wydanych na podstawie przepisów prawa o ruchu drogowym wynika takie przeznaczenie; - przypadków, gdy przedmiotem działalności podatnika jest: odprzedaż tych samochodów (pojazdów) lub oddanie w odpłatne używanie tych samochodów (pojazdów) na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innych umów o podobnym charakterze i gdy te samochody (pojazdy) są przez podatnika przeznaczone wyłącznie do wykorzystania na te cele przez okres nie krótszy niż sześć miesięcy. * * |
Autor jest konsultantem ds. podatkowych Blue Tax Group S.A.