Celem strategii jest pobudzenie innowacji w zakresie bezpiecznych i zrównoważonych chemikaliów oraz zwiększenie ochrony zdrowia ludzi i środowiska, podała Komisja.
"Obejmuje to zakaz stosowania najbardziej szkodliwych chemikaliów w produktach konsumenckich, takich jak zabawki, artykuły pielęgnacyjne dla dzieci, kosmetyki, detergenty, materiały do kontaktu z żywnością i tekstylia, chyba że okaże się, że są one niezbędne dla społeczeństwa, oraz zapewnienie, by wszelkie chemikalia były używane w sposób bardziej bezpieczny i zrównoważony" - czytamy w komunikacie.
Proponowane przez KE inicjatywy to m.in:
- Wycofywanie się z niektórych produktów (m.in. zabawek, artykułów pielęgnacyjnych dla dzieci, kosmetyków, detergentów, materiałów do kontaktu z żywnością i tekstyliów, zawierających m.in. substancje zaburzające gospodarkę hormonalną, na układ odpornościowy i oddechowy, chyba że ich użycie okaże się niezbędne dla społeczeństwa);
- Minimalizowanie i zastępowanie obecności niebezpiecznych substancji we wszystkich produktach, a zwłaszcza tych, które mają największy wpływ na osoby najsłabsze; proponowanie w ich miejsce takich, które mają największy potencjał dla gospodarki o obiegu zamkniętym;
- Analizę i uwzględnienie ryzyka, jakie stwarza dla zdrowia ludzkiego i środowiska codzienna ekspozycja na szeroką gamę chemikaliów z różnych źródeł;
- Zapewnienie producentom i konsumentom dostępu do informacji na temat składu chemicznego i bezpiecznego stosowania, wprowadzenie wymogów informacyjnych w kontekście inicjatywy dotyczącej zrównoważonej polityki produktowej.
"Zwiększanie bezpieczeństwa i zrównoważenia chemikaliów jest ciągłą koniecznością, a także wielką szansą gospodarczą. Strategia ma na celu wykorzystanie tej możliwości i umożliwienie ekologicznej transformacji sektora chemicznego i jego łańcuchów wartości. O ile to możliwe, nowe chemikalia i materiały muszą być bezpieczne i zrównoważone w fazie projektowania, tj. produkcji do końca życia produktu" - czytamy dalej w komunikacie.
Zapowiedziane w strategii działania będą wspierać innowacje przemysłowe, poprzez:
- Opracowanie bezpiecznych i zrównoważonych kryteriów projektowania oraz zapewnienie wsparcia finansowego dla komercjalizacji i absorpcji bezpiecznych i zrównoważonych chemikaliów;
- Zapewnienie rozwoju i wykorzystania bezpiecznych i zrównoważonych substancji, materiałów i produktów już na etapie projektowania dzięki unijnym instrumentom finansowym i inwestycyjnym oraz partnerstwom publiczno-prywatnym;
- Wzmocnienie egzekwowania przepisów UE zarówno na granicach, jak i na jednolitym rynku;
- Wdrożenie unijnego programu badań i innowacji w dziedzinie chemikaliów, aby wypełnić luki w wiedzy na temat wpływu chemikaliów, promować innowacje i odejść od testów na zwierzętach;
- Uproszczenie i konsolidacja ram prawnych UE - np. poprzez wprowadzenie procesu "Jedna substancja, jedna ocena", wzmocnienie zasady "brak danych, brak rynku" oraz wprowadzenie ukierunkowanych zmian w przepisach sektorowych
Komisja zapowiada, że będzie również promować normy bezpieczeństwa i zrównoważonego rozwoju na całym świecie, w szczególności dając przykład i promując spójne podejście mające na celu niedopuszczenie do eksportu substancji niebezpiecznych zakazanych w UE.
W 2018 roku Europa była drugim co do wielkości producentem chemikaliów (stanowiła 16,9% sprzedaży). Produkcja chemiczna to czwarta co do wielkości branża w UE, zatrudniająca bezpośrednio około 1,2 mln osób. 59% produkowanych chemikaliów trafia bezpośrednio do innych sektorów, m.in. zdrowie, budownictwo, motoryzacja, elektronika i tekstylia. Oczekuje się, że światowa produkcja chemikaliów podwoi się do 2030 r., A już powszechne stosowanie chemikaliów prawdopodobnie również wzrośnie, w tym w produktach konsumenckich.
Wiele chemikaliów może szkodzić środowisku i zdrowiu ludzkiemu, w tym przyszłym pokoleniom. Mogą ingerować w ekosystemy i osłabiać odporność człowieka i zdolność reagowania na szczepionki. Badania biomonitorowania ludzi w UE wskazują na rosnącą liczbę różnych niebezpiecznych chemikaliów w ludzkiej krwi i tkankach, w tym niektóre pestycydy, biocydy, farmaceutyki, metale ciężkie i plastyfikatory.
