"Analizy przeprowadzone w Ministerstwie Finansów wskazują na potrzebę zmian w systemie kontroli zarządczej w zakresie m.in. sposobu i trybu wyznaczania oraz rozliczania celów. W ich trakcie zidentyfikowano słabości obecnych rozwiązań, w tym przede wszystkim słabości w planowaniu działalności administracji rządowej, w szczególności brak centralnego organu wyznaczającego priorytetowe cele rządu w tym zakresie, brak zasady rozliczalności, brak ukierunkowania na realizację celów rozwojowych, brak synchronizacji z procesem budżetowym" - czytamy w materiale.
Ponadto - w ocenie resortu, należy przedefiniować pojęcie kontroli zarządczej, która powinna być rozumiana w sektorze publicznym jako system zarządzania i kontroli, usytuowany na poziomie operacyjnym, tj. na poziomie jednostki sektora finansów publicznych, realizującej wyznaczone cele.
"Rozszerzeniu powinien podlegać również katalog jednostek sektora finansów publicznych zobowiązanych ustawowo do planowania swojej działalności i składania sprawozdań z realizacji tych planów, co pozwoli na wdrożenie w administracji rządowej generalnych zasad określania i delegowania celów oraz przede wszystkim odpowiedzialności za ich realizację" - czytamy także.
Jak podaje resort finansów, głównym celem proponowanych zmian jest zatem poprawa procesu planowania działalności administracji i wzmocnienie systemu zarządzania i kontroli (kontroli zarządczej) w sektorze finansów publicznych, w szczególności na poziomie operacyjnym, tj. na poziomie jednostki sektora finansów publicznych realizującej wyznaczone cele.
"Wprowadzenie zmian w zakresie kontroli zarządczej powoduje także konieczność wprowadzenia odpowiednich zmian w przepisach z zakresu audytu wewnętrznego, zagadnienia te mają bowiem charakter komplementarny i muszą być ze sobą spójne. Przede wszystkim zadania realizowane przez audytorów wewnętrznych, w tym w szczególności te o charakterze zapewniającym, powinny korespondować ze zmianami wprowadzanymi w systemie kontroli zarządczej, odnoszącymi się do delegowania i rozliczania realizacji celów oraz systemu zarządzania i kontroli" - czytamy dalej.
W ocenie resortu, wzmocnienia wymaga również sposób egzekwowania od jednostek sektora finansów publicznych, stosowania się do zasad gospodarowania środkami publicznymi, wynikających z ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 2077, z późn. zm.), wykorzystywanymi przez poszczególne jednostki, na realizację wyznaczonych celów.
"Jednym z podstawowych celów zmian w zakresie audytu wewnętrznego jest wprowadzenie państwowego egzaminu na audytora wewnętrznego. Analiza kwalifikacji posiadanych przez audytorów wewnętrznych w sektorze publicznym wskazuje, że największą grupę czynnych zawodowo audytorów stanowią osoby, które posiadają egzamin zdany w latach 2003-2006 przed komisją egzaminacyjną powołaną przez Ministra Finansów" - czytamy dalej.
Obowiązujące przepisy dają możliwość uzyskiwania uprawień poprzez zdobywanie certyfikatów międzynarodowych, przy czym od 2020 r. ustanie możliwość uzyskiwania certyfikatu CGAP oraz zdawania w polskiej wersji językowej egzaminów CIA. Wprowadzenie egzaminu państwowego z jednej strony otworzy szerszy dostęp do uzyskiwania kwalifikacji audytora wewnętrznego, z drugiej zaś wypełni powstałą lukę w zdobywaniu uprawnień w języku polskim, w efekcie zapewniając dopływ audytorów wewnętrznych do pracy w sektorze publicznym, podano także.
W ocenie Ministerstwa Finansów należy także wprowadzić instytucję audytu koordynowanego, tj. narzędzia wspierającego ocenę realizacji celów i zadań jednostek w działach administracji rządowej. Zmiana ta będzie usankcjonowaniem rozwiązań stosowanych i sprawdzonych w praktyce przez poszczególne resorty oraz realizacją postulatów zgłaszanych przez nich w tym zakresie.
Ponadto zostanie wprowadzona modyfikacja definicji audytu wewnętrznego, która podkreśli związek audytu wewnętrznego prowadzonego w jednostkach z zasadami gospodarowania środkami publicznymi, określonymi w ustawie o finansach publicznych.
W ocenie Ministerstwa konieczne jest także usystematyzowanie obecnych przepisów z zakresu audytu wewnętrznego oraz wprowadzenie zmian o charakterze redakcyjno-technicznym. Należy m.in. urealnić kwoty progowe, po przekroczeniu których istnieje prawny obowiązek prowadzania audytu wewnętrznego. Ponadto należy uszczegółowić i doprecyzować przepisy, które sprawiają trudności natury interpretacyjnej. Wszystkie te zmiany będą miały na celu zwiększenie ich czytelności i przejrzystości, a także pozytywnie wpłyną na postrzeganie funkcji audytu wewnętrznego w sektorze finansów publicznych.
"Zmiany w zakresie kontroli zarządczej będą polegały w szczególności na:
- zmianie definicji kontroli zarządczej,
- ustaleniu Prezesa Rady Ministrów jako organu określającego priorytetowe cele rządu w obszarze kontroli zarządczej oraz wprowadzeniu (pod)systemu kaskadowania celów i zasad odpowiedzialności za ich realizację - do poziomu konkretnej jednostki sektora finansów publicznych podsektora rządowego,
- wprowadzeniu zasady rozliczalności, która będzie realizowana poprzez ocenę stopnia realizacji celów na każdym z poziomów ich delegowania,
- synchronizacji kalendarza celów z procesem budżetowym i zapewnienie rozliczania wyników działalności jednostek podsektora rządowego na etapie prac nad kolejną ustawą budżetową.
W odniesieniu do audytu wewnętrznego zmiany będą polegały głównie na:
- wprowadzenie państwowego egzaminu na audytora wewnętrznego, będącego dodatkowym sposobem uzyskiwania kwalifikacji do prowadzenia audytu wewnętrznego w jednostkach sektora finansów publicznych,
- wprowadzeniu instytucji audytu koordynowanego, jako narzędzia oceny stopnia osiągania celów oraz realizacji zadań w jednostkach w dziale dla ministrów kierujących działami administracji rządowej oraz Prezesa Rady Ministrów, polegającego na realizacji zadań audytowych koordynowanych w jednostkach w dziale,
- modyfikacji definicji audytu wewnętrznego, która podkreśli związek audytu wewnętrznego prowadzonego w jednostkach, z zasadami gospodarowania środkami publicznymi, określonymi w ustawie o finansach publicznych,
- zobowiązaniu jednostek sektora finansów publicznych do powiadamiania o zakończeniu prowadzenia audytu wewnętrznego.
Zakłada się, że zostaną doprecyzowane przepisy:
- wskazujące termin rozpoczęcia prowadzenia audytu wewnętrznego w jednostkach sektora finansów publicznych,
- dotyczące katalogu podmiotów, które mogą być usługodawcami, o których mowa w art. 275 pkt 2 ustawy o finansach publicznych,
- dotyczące zgody wydawanej przez komitet audytu na rozwiązanie stosunku pracy oraz zmianę warunków pracy i płacy kierownika komórki audytu wewnętrznego ministerstwa oraz jednostki w dziale,
- dotyczące zadań komitetu audytu, mające na celu zwiększenie wpływu tego komitetu na efektywność i skuteczność audytu wewnętrznego w ministerstwie i jednostkach w dziale" - czytamy także.
