Nowy podatek bankowy, którym mają być objęte banki od przyszłego roku jest znacząco za wysoki i spowoduje, że część banków z pierwszej dwudziestki, w tym także banki zrzeszające banki spółdzielcze zacznie notować straty finansowe, ocenił prezes Związku Banków Polskich (ZBP) Krzysztof Pietraszkiewicz w piśmie do marszałka Sejmu Marka Kuchcińskiego.
"W naszej ocenie nałożenie nowego podatku, przy wszystkich innych istniejących uwarunkowaniach działania banków, takich jak niskie stopy procentowe, wysokie obciążenia BFG z tytułu restrukturyzacji niebankowych instytucji finansowych oraz ponoszonych na bieżąco składek, stworzenie Funduszu Wsparcia Kredytowego, stosowanie ułatwień dla klientów walutowych kredytów mieszkaniowych (tzw. sześciopak) spowoduje, że znacząca liczba banków spośród największych 20 banków działających w Polsce, w tym także banki zrzeszające banki spółdzielcze, zacznie wykazywać straty" - czytamy w piśmie.
Ponoszenie strat będzie oznaczać konieczność przygotowania programów naprawczych i może podważyć zaufanie klientów do poszczególnych banków i do całego sektora bankowego, co może wywołać nieprzewidziane przez projektodawców skutki, podano także.
Prezes ZBP wskazał, że stawka podatku - 0,39% wartości aktywów, zaproponowana w projekcie jest bardzo wysoka, nawet w porównaniu z wysokością stawki, jaka ma obowiązywać na Węgrzech od 2016 r. (0,31%). Podkreślił także, że zarówno na Węgrzech jak i w Brazylii, podatek ten był wprowadzony w warunkach głębokiej zapaści finansów publicznych, z którą jednakże nie mamy do czynienia w Polsce.
Związek wskazuje, że wprowadzenie podatku może spowodować arbitraż regulacyjny, czyli sytuację, w której kredyty dla polskich klientów będą częściej udzielane przez zagraniczne instytucje kredytowe, z pominięciem swoich polskich spółek zależnych lub oddziałów. Taki arbitraż może spowodować efektywnie spadek dochodów banków opodatkowanych w Polsce, a w konsekwencji wpływów z tego podatku oraz podatku dochodowego do budżetu.
Wprowadzenie podatku będzie szczególnie niekorzystne także dla banków hipotecznych, których zakres działalności jest ograniczony. Prawdopodobnie też wiele banków prowadzących działalność w formie oddziału europejskiej instytucji kredytowej zakończy działalność w Polsce, przechodząc na kredytowanie polskich firm bezpośrednio zza granicy.
ZBP proponuje zwolnienie z podatku banki zrzeszające, w których sumy bilansowe są w przeważającej mierze pochodną obowiązku lokowania wszystkich nadwyżek finansowych przez banki zrzeszone. W przypadku SGB Banku ponad 86% sumy bilansowej stanowią depozyty i rachunki banków spółdzielczych.
Propozycja Związku dotycząca samej konstrukcji podatku zakłada zmianę podstawy opodatkowania podatkiem od instytucji finansowych w kierunku stworzenia podatku na wzór brytyjski tj. podatku od pasywów pomniejszonych o fundusze własne, depozyty objęte gwarancjami systemu gwarantowania depozytów oraz wyemitowanych listów zastawnych lub dodatkowego podatku naliczanego od zysków. Pierwszy z tych podatków jest najczęściej stosowanym podatkiem bankowym w Europie.
"Alternatywnie chciałbym zaproponować rozważenie rozwiązania polegającego na naliczeniu podatku od RWA. Oznaczałoby to, że aktywa obciążone wyższym ryzykiem, a więc bardziej dochodowe, byłyby obciążone podatkiem w większym stopniu. Takie rozwiązanie dodatkowo miałoby ograniczający wpływ na występowania zjawiska tzw. moral hazard i jest stosowane w niektórych państwach członkowskich" - napisał także Pietraszkiewicz.
Według ZBP, konieczna jest dogłębna analiza zasadności przyjętej stawki - 0,39% w skali rocznej. Związek podkreślił, że w uzasadnieniu projektu nie została przedstawiona argumentacja przemawiająca za tak ustaloną stawką, zwłaszcza w kontekście ryzyka tzw. arbitrażu regulacyjnego. Stawka ta powinna być znacząca niższa z uwzględnieniem dochodowości realizowanej przez banki, a nie sektora bankowego, którego rentowność w następnych latach będzie istotnie niższa.
"Dodatkowo, jako uzasadnione wydaje się przyjęcie zasady określenia stałej podstawy opodatkowania zgodnie ze stanem aktywów z wyznaczonej, jednej daty. np. 31 grudnia 2015 r., a nie w każdym kolejnym miesiącu oddzielnie. Oczywiście, zgodnie z założeniami projektu, podatek byłby dalej płacony co miesiąc" - czytamy dalej.
W ocenie ZBP, takie rozwiązanie zachęcałoby banki do dalszego wzrostu, zaś obecne podejście będzie miało negatywny wpływ na instytucje finansowe, zwłaszcza w zakresie aktywów niskomarżowych.
Związek podał, że w ciągu ostatnich 18 miesięcy ze środków zgromadzonych w Bankowym Funduszu Gwarancyjnym (BFG) wypłacono ponad 3,4 mld zł klientom upadających SKOK. W grudniu 2015 roku ze środków zgromadzonych w BFG wypłacono ponad 2 mld klientom SK Banku w Wołominie. W latach 2001 - 2015 banki wpłaciły na fundusz pomocowy do BFG prawie 7,5 mld zł. Na Funduszu Ochrony Środków Gwarantowanych będącym w dyspozycji BFG banki wpłaciły ok. 5,7 mld zł.
Ponadto banki zapłaciły dodatkowo także 16,5% kosztów nadzoru nad rynkiem kapitałowym oraz 118 mln zł kosztów nadzoru finansowego.
Ok. 1 mld zł to koszt, jaki banki poniosły w związku z funkcjonowaniem ,,sześciopaku", będącego pomocą dla osób posiadających kredyty hipoteczne we frankach szwajcarskich, zaś ok. 600 mln zł to kwota, jaką banki wpłaciły na fundusz wsparcia kredytobiorców mających czasowe trudności ze spłatą zobowiązań.
W ciągu ostatnich 18 miesięcy banki odprowadziły do budżetu ponad 5,5 mld zł podatku CIT, zaś od 1999 r. kwota ta sięgnęła 40,4 mld zł.
