Jak to się wszystko zaczęło? INDUSTRIA jest spadkobiercą 150 lat historii Kieleckich Marmurów. Firma działająca pod nazwą Kieleckie Kopalnie Surowców Mineralnych została w 2011 roku doprowadzona do upadłości przez nieuczciwego właściciela – Dolnośląskie Surowce Skalne. Po kilku latach starań lokalnej społeczności Kieleckie Marmury zostały uratowane z upadłości likwidacyjnej przez Agencję Rozwoju Przemysłu i przyjęły nazwę Świętokrzyskie Kopalnie Surowców Mineralnych. Przy wsparciu Agencji firma bardzo szybko zaczęła dobrze prosperować przynosząc solidne zyski. Wtedy narodził się plan ukierunkowania spółki na tory dekarbonizacji dotychczasowej działalności i rozwoju w obszarze zeroemisyjnej energetyki.
Spółka zmieniła nazwę na Świętokrzyska Grupa Przemysłowa INDUSTRIA S.A. aby oddać poszerzenie zakresu działalności. Flagowym projektem stał się Świętokrzyski Klaster Wodorowy im. Braci Łaszczyńskich, którego celem było wdrożenie ekonomii zamkniętego obiegu poprzez wykorzystanie wód kopalnianych do elektrolizy wodoru, aby zastąpić nim obecnie zużywane miliony litrów oleju napędowego – w maszynach górniczych i transporcie kruszywa. Patroni Klastra – Bracia Łaszczyńscy, to polscy przedsiębiorcy – wynalazcy, którzy byli pionierami wykorzystania elektrolizy w przemyśle już w 1902 roku w miejscowości Miedzianka w Gminie Chęciny, a elektroliza to obecnie słowo klucz do całej gospodarki wodorowej. Zapewnienie zeroemisyjnej energii dla zakładów przeróbczych pracujących na kopalni oraz na potrzeby wyprodukowania zeroemisyjnego wodoru drogą elektrolizy dla maszyn kopalnianych i ciężkiego transportu zapewniłoby firmie nie tylko całkowitą dekarbonizację działalności, ale też bezpieczeństwo i pełną samowystarczalność energetyczną i paliwową.
INDUSTRIA od początku wiedziała, że głównym wyzwaniem w polskiej rzeczywistości będzie pozyskanie potrzebnych ilości zeroemisyjnej energii dla pracy kopalni oraz na potrzeby elektrolizy aby elektrolizowany wodór uznany został za zeroemisyjny. Wszak w Polsce wciąż ponad 70% energii pochodzi z węgla. Koniecznym elementem dla realizacji wodorowych celów Klastra jest więc najpierw zapewnienie odpowiedniej skali zeroemisyjnych źródeł energii. Na Kopalni Jaźwica INDUSTRIA dysponuje ponad pół miliona metrów sześciennych wód pokopalnianych rocznie. Jako jedyna w Polsce INDUSTRIA przeprowadziła udaną próbę elektrolizy wód poprzemysłowych. Źródła OZE mogą zapewnić potrzebną zeroemisyjną energię, jednak jedynie do pierwszej fazy projektu – elektrolizy około 20% dostępnej wody. Aby wyprodukować z OZE ilość energii potrzebną do elektrolizy całości dostępnych zasobów wody potrzebne byłoby ponad 1000 megawatopików farmy fotowoltaicznej uzupełnione ponad 500 megawatami mocy wiatrowych. Utworzenie tak wielkich zasobów OZE w regionie świętokrzyskim na potrzeby produkcji wodoru uznane zostało za niemożliwe, ponieważ ze względów historycznych własność ziemi w Województwie Świętokrzyskim jest rozdrobniona, a co za tym idzie dostępność gruntów pod wielkoskalowe projekty fotowoltaiczne – bardzo ograniczona.
Dlatego, aby zrealizować cele Klastra w pełnym zakresie, INDUSTRIA postawiła sobie za cel nie tylko rozwój źródeł OZE, ale również zaangażowanie w projekty z obszaru energetyki jądrowej. Jednym z sygnatariuszy deklaracji o powołaniu Klastra jest Narodowe Centrum Badań Jądrowych w Świerku, które rozwija projekt reaktora przyszłości – HTGR – wysokotemperaturowego reaktora chłodzonego gazem, który ma posiadać szczególne zalety do użycia w przemyśle i elektrolizie wodoru. Nie był to jednak koniec poszukiwań w obszarze energetyki jądrowej. Ponieważ projekt HTGR, choć bardzo obiecujący – jest obecnie projektem rozwojowym, o dalekim horyzoncie czasowym realizacji, INDUSTRIA postanowiła zwrócić się w kierunku projektów SMR, przechodzących już fazę zatwierdzania technologii przez nadzory jądrowe w kilku krajach.
W zakresie odnawialnych źródeł energii INDUSTRIA rozpoczęła poszukiwanie odpowiednich gruntów pod rozwój projektów jak również projektów możliwych do akwizycji. Obecnie INDUSTRIA rozwija cztery projekty o maksymalnym potencjale ok. 450 megawatopików energii słonecznej: jeden projekt na gruntach własnych, jeden na gruntach które udało się wydzierżawić pod ten cel oraz dwa projekty zakupione w trakcie rozwoju. Najbliżej realizacji są zakupione projekty, ponieważ ich deweloper rozpoczął prace nad nimi na lata przed utworzeniem Klastra Wodorowego, a INDUSTRIA zidentyfikowała je już w zaawansowanym stadium rozwoju, po nagłośnieniu działalności Klastra. Projekty te, zlokalizowane w Powiecie Kieleckim, blisko Kopalni Jaźwica, posiadają już decyzje środowiskowe i warunki zabudowy na 240 megawatopików, będąc największymi tego typu projektami w Województwie Świętokrzyskim i jednymi z największych w Polsce.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Po wielomiesięcznych negocjacjach INDUSTRII udało się pozyskać te projekty na bardzo atrakcyjnych warunkach. Podczas gdy ceny transakcyjne zakupu projektów w Polsce były od 135 tysięcy euro do nawet 330 tysięcy euro za megawatopik, INDUSTRIA pozyskała projekty za cenę kilkadziesiąt procent niższą od dolnej granicy tego przedziału, przy czym oczywiście rozliczenie nastąpi po uzyskaniu przez projekty statusu "ready to built (RTB)", czyli prawomocnego pozwolenia na budowę. Na ten moment INDUSTRIA wpłaciła kontrahentowi zaliczki w wysokości kilku procent wartości projektów w stanie RTB, co stanowi nieznacznie ponad 1% finalnego kosztu projektów liczonego wraz z kosztami ich wybudowania. Już obecnie wartość obu projektów, w związku z otrzymanymi decyzjami środowiskowymi i warunkami zabudowy, dwukrotnie przekracza wartość wpłaconych zaliczek.
INDUSTRIA z dużym zainteresowaniem śledzi zmiany w zakresie prawa dotyczącego farm wiatrowych na lądzie. Możliwość uzupełnienia projektów fotowoltaicznych energią z wiatru jest ważna z punktu widzenia stabilnego pozyskiwania zeroemisyjnej energii na potrzeby elektrolizy wodoru na przestrzeni roku kalendarzowego. Farmy słoneczne produkują w zimie znacznie mniej energii podczas gdy wiatrowe – więcej. Przy wybudowaniu obu rodzajów farm w odpowiedniej proporcji mogą one ze sobą bardzo dobrze współgrać stanowiąc razem stabilne źródło zeroemisyjnej energii. Wytwarzanie energii z wiatru lokalnie jest znacznie efektywniejsze niż jej przesył na kilkaset kilometrów z morskich farm wiatrowych. Nie można również zapominać o korzyściach jakie odnoszą lokalne gminy z podatków od instalacji OZE na ich terenie. INDUSTRIA szacuje, że tylko jedna z farm ulokowana w Gminie Chęciny wzbogaci Gminę o ponad 60 milionów złotych z podatków na przestrzeni cyklu życia instalacji. Jednak jak wspomniano wyżej – nawet realizacja najambitniejszych celów w zakresie OZE nie zapewni ilości energii potrzebnej do przekształcenia w wodór całości dostępnej na Kopalni Jaźwica wody.
Na przestrzeni trzech lat rozwoju działalności Klastra INDUSTRIA nie czeka na wodór z założonymi rękami. Ciężki transport w ramach firmy został przestawiony z oleju napędowego na znacznie mniej emisyjny gaz LNG. Dla pracowników logistyki była to rewolucja – obchodzenie się na co dzień z gazem w temperaturze od minus 180 do minus 150 stopni Celsjusza jest wielką zmianą w stosunku do znanego wszystkim diesla. Przestawienie się z LNG na wodór będzie już znacznie prostsze. Ten krok był zatem dla INDUSTRII nie tylko realizacją przyjętych zobowiązań ESG w zakresie dekarbonizacji, lecz również ważnym przygotowaniem do wdrożenia technologii wodorowej.
W ciągu minionych trzech lat inicjatywa Klastra rozrastała się: przystąpiły do niego firmy i instytucje z całej centralnej i południowej Polski, INDUSTRIA zawarła też umowy o współpracy z trzema dolinami wodorowymi: Dolnośląską, Śląsko-Małopolską i Podkarpacką. Aktywność Klastra została doceniona przez ekspertów z Ministerstwa Klimatu, którzy zaproponowali przekształcenie Klastra w dolinę wodorową. Tak powstała Centralna Dolina Wodorowa im. Braci Łaszczyńskich, jedyna w Polsce, która zrzesza firmy i instytucje z czterech województw, i ma zawarte umowy o współpracy z trzema innymi dolinami. To otwiera możliwość realizacji ponadregionalnych projektów na przykład w oparciu o instrumenty IPCEI – ważne projekty będące we wspólnym europejskim interesie.
Jednocześnie INDUSTRIA przeprowadziła proces selekcji i wybrała do współpracy firmę w obszarze rozwoju projektów z zakresu energetyki jądrowej. O motywach wyboru firmy Rolls-Royce SMR prezes Szczepan Ruman mówił na Kongresie Polska Moc Biznesu:
Centralna Dolina Wodorowa im. Braci Łaszczyńskich została już zarejestrowana w KRS i posiada osobowość prawną. Jedną z pierwszych decyzji Zarządu Doliny było powołanie Zespołu do spraw energetyki SMR, na czele którego stanął inżynier z INDUSTRII, Sławomir Malara, Zastępca Dyrektora prowadzonego przez INDUSTRIĘ programu SMR. Celem zespołu jest budowanie szerokiego partnerstwa na rzecz rozwoju energetyki SMR w Polsce. W najbliższych tygodniach i miesiącach możemy się spodziewać informacji o osiąganiu kolejnych kamieni milowych przez projekty wodorowe, OZE i SMR prowadzone w ramach Centralnej Doliny Wodorowej.
Materiał sponsorowany przez Kongres ESG Polska Moc Biznesu