Co się stało na Odrze? Minister: są trzy hipotezy

Minister podczas wtorkowej konferencji prasowej wskazała, że w badaniach przyczyn masowego śnięcia ryb brane są pod uwagę trzy hipotezy.

Pierwsza to przedostanie się do rzeki substancji toksycznych, zatrucie m.in. przez zakłady czy nielegalne zrzuty. Główny Inspektorat Ochrony Środowiska przeanalizował próbki, żadna nie wykazała obecności żadnych substancji toksycznych — podkreśliła minister.

Druga hipoteza to czynniki naturalne - wysoka temperatura, niski stan wody, a kolejna — odprowadzenie do Odry dużej ilości wód przemysłowych.

GIOŚ bada wszystkie uwarunkowania, które potwierdzają wysokie zasolenie i wysoką temperaturę — zaznaczyła szefowa resortu klimatu.

Podkreśliła też, że pod uwagę brane jest również jednoczesne wystąpienie wszystkich tych czynników. Dodała również, że w badanych próbkach śniętych ryb nie stwierdzono pestycydów, ani izotopów promieniotwórczych powyżej normy.

- Pozostałe parametry są na bieżąco badane, będziemy informować o poszczególnych zakończonych fazach badań — zapowiedziała. Dodała, że dodatkowo Inspekcja Weterynaryjna rozpoczęła również badania świeżych ryb.

- W tych wszystkich badaniach uczestniczy — w przygotowaniu metodyki, ale też w analizach i realizacji — duża grupa ichtiologów, między innymi Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu i Zakład Ichtiopatologii i Zdrowia Ryb w Żabińcu, a jednocześnie dwa instytuty, które zajmują się rybami — Instytut Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie oraz Morski Instytut Rybacki — poinformowała minister.

Obecnie - jak zakomunikowała szefowa MKiŚ - rusza w Polsce budowa nowoczesnego system stałego monitorowania wód powierzchniowych i systemu wczesnego reagowania na potencjalne kryzysy, awarie i katastrofy.

Będziemy budować sieć stacji monitorujących i badawczych, które by wykorzystały techniki teledetekcji, techniki satelitarne, alerty środowiskowe i cały system wczesnego ostrzegania — dodała minister.

Na synchronizację i pełną cyfryzację systemu monitorowania jakości wód powierzchniowych resort przeznaczy 250 mln zł.

Podczas konferencji minister zaznaczyła, że ujęcia wody pitnej są regularnie badane i żadne z badań nie wykazało jakichkolwiek przekroczeń. - Wszystkie parametry wody pitnej są prawidłowe i stabilne — oświadczyła.

Z kolei uczestniczący w spotkaniu minister infrastruktury Andrzej Adamczyk powiedział, że na Odrze po stronie polskiej rozłożono siedem zapór, które umożliwiają szybkie usuwanie śniętych ryb w dużych ilościach.

- Polscy strażacy zaoferowali taki sprzęt stronie niemieckiej, nie ma jeszcze odpowiedzi z ich strony — poinformował. Wyjaśnił, że "zapory te są przesuwane w kierunku samego Szczecina, tak aby ochronić i kanały szczecińskie, i port, ale szczególnie zachodnią Odrę, jak i wschodnią Odrę, a później już tor wodny między Szczecinem a Świnoujściem na Zalewie Szczecińskim" .

Według zastępczyni Głównego Inspektora Ochrony Środowiska Magdy Gosk, która przedstawiła dotychczasowe działania GIOŚ, stan Odry stabilizuje się, choć, jak przyznała, zasolenie wody wciąż jest wysokie. Zgodnie z przekazanymi na konferencji danymi GIOŚ prowadzi badania w 29 punktach kontrolnych wzdłuż rzeki Odry. Dotychczas pobrano 250 próbek, z których wykonano 5 tysięcy analiz.

- Zbadaliśmy 30 parametrów fizykochemicznych wody, przede wszystkim te, które budziły niepokój, czyli wysokie przewodnictwo, które oznacza podwyższone zasolenie, wysokie natlenienie wody i zasadowy jej odczyn — powiedziała Gosk. Dodała, że próbki pobierane są codziennie, a punkty zlokalizowane są w każdym z powiatów. Codziennie też badana jest zawartość rtęci i innych metali ciężkich.

Gosk podkreśliła, że badania prowadzone są przede wszystkim przez Centralne Laboratorium Badawcze Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, ale próbki zostały także, dla potwierdzenia, wysłane do laboratoriów w Czechach, Holandii i Wielkiej Brytanii. Dodała też, że oddzielnie prowadzone są biotesty na próbkach wody. Natomiast Państwowy Instytut Weterynaryjny prowadzi badania na próbkach ryb.

Powołując się wyniki badań Gosk wskazała, że przyczyną śnięcia ryb nie były substancje toksyczne, Rozważana jest natomiast — jak zaznaczyła — naturalna przyczyna tego zjawiska.

- Obserwujemy rekordowo niskie stany wody i wysokie temperatury, wpływa to na to, jak zachowują się substancje w Odrze, wpływa na rozcieńczanie tych substancji i zdolność ich przyswajania w środowisku — tłumaczyła Gosk.