Zgodnie z polskimi przepisami państwowy inspektor sanitarny lub państwowy graniczny inspektor sanitarny może wydać decyzję o poddaniu kwarantannie lub izolacji osoby przebywającej na terytorium RP, jeśli jest ona zakażona, chora na chorobę zakaźną albo podejrzana o zakażenie lub chorobę zakaźną lub miała styczność ze źródłem biologicznego czynnika chorobotwórczego.
Decyzja, o której mowa wyżej jest podstawą uprawniającą do wypłaty świadczeń z tytułu choroby na ogólnych zasadach. Zatem za czas nieobecności w pracy z powodu kwarantanny lub izolacji przysługuje wynagrodzenie za czas choroby lub zasiłek chorobowy, wypłacane odpowiednio przez płatnika składek lub ZUS. Decyzja może być dostarczona do pracodawcy bądź do placówki ZUS po okresie kwarantanny lub izolacji.
Jeżeli lekarz leczący uzna, że w trakcie hospitalizacji, izolacji lub kwarantanny ze względu na stan zdrowia osoby poddanej tym obowiązkom uzasadnione jest orzeczenie o czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby i potwierdzi to wystawiając zaświadczenie lekarskie, jest ono dokumentem do ustalenia prawa i wypłaty świadczeń z tytułu choroby. Ocena, czy stan zdrowia uzasadnia wystawienie zaświadczenia lekarskiego, pozostaje w kompetencji lekarza.
Podobne uprawnienia przysługują ubezpieczonemu gdy lekarz przyjmujący do szpitala, miejsca izolacji lub odbywania kwarantanny, kierując się własną oceną stopnia zagrożenia dla zdrowia publicznego, podda osobę podejrzaną o zachorowanie, chorą na chorobę szczególnie niebezpieczną i wysoce zakaźną lub osobę narażoną na zakażenie hospitalizacji lub kwarantannie oraz badaniom, również w przypadku, gdy brak jest decyzji inspektora sanitarnego, a następnie ubezpieczony otrzyma decyzję inspektora sanitarnego.
W przypadku gdy ubezpieczony dobrowolnie powstrzyma się od pracy i nie otrzyma zaświadczenia lekarskiego ani decyzji inspektora sanitarnego, nie przysługuje mu prawo do świadczeń pieniężnych w razie choroby.
Gdy decyzja o poddaniu kwarantannie nie jest wydana przez polski organ
Analizując powyższe przepisy pojawia się pytanie - co w przypadku gdy osoba będąca jednocześnie ubezpieczonym uprawnionym do wypłaty świadczeń z ZUS, zostanie poddana kwarantannie na mocy decyzji organu uprawnionego państwa (np. Włoch lub Niemiec), w którym przebywa? Czy będzie jej przysługiwać zasiłek chorobowy za czas pozostawania w kwarantannie poza granicami Polski?
Odpowiedzi na zadane wyżej pytania nie znajdziemy wprost w przepisach a ustawa zasiłkowa wyraźnie wskazuje na inspektorów sanitarnych jako jednych i właściwych do wydawania tego typu decyzji (art. 6 ust. 2 pkt 1 ustawy zasiłkowej w zw. art. z 33 ust. 1 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi).
Pomimo wskazanych luk, które jak wiadomo z oficjalnych informacji publikowanych na stronach rządowych będą na bieżąco uzupełniane, osoby przebywające w kwarantannie poza granicami RP nie powinny obawiać się, że nie będzie im przysługiwać zasiłek chorobowy i inne świadczenia z ZUS jeśli są objęte ubezpieczeniem.
Na specjalnie uruchomionej infolinii ZUS, możemy uzyskać informację, że osoba powracająca z państwa, w którym została poddana kwarantannie, powinna przywieźć i przedłożyć (odpowiednio pracodawcy lub ZUS) decyzję o objęciu kwarantanną wydaną przez uprawniony organ i na tej podstawie otrzyma wypłatę należnego świadczenia.
Choć przepisy nie odsyłają do tej sytuacji wprost, podobieństwa należy doszukiwać się w przypadku otrzymania zwolnienia lekarskiego wystawionego przez lekarza z państwa innego niż RP. Ten stan faktyczny przewidziany został przez ustawodawcę w §5 Rozporządzenia MRPiPS z dnia 8 stycznia 2015r. i wskazuje, że dokumentem niezbędnym do przyznania i wypłaty zasiłku chorobowego za okres niezdolności do pracy orzeczonej za granicą jest przetłumaczone na język polski zaświadczenie lekarskie wystawione w zagranicznym zakładzie leczniczym lub przez zagranicznego lekarza:
-zawierające nazwę zagranicznego zakładu leczniczego lub imię i nazwisko zagranicznego lekarza, opatrzone datą wystawienia i podpisem;
-określające początkową i końcową datę tej niezdolności.
Konkludując, choć przepisy zawierają lukę co do podstawy otrzymania świadczeń z ZUS za okres kwarantanny poza granicami RP, uprawniony ubezpieczony nie traci do nich prawa a do roszczenia o wypłatę wystarczającym dokumentem powinna być decyzja właściwego organu przetłumaczona na język polski.
Autorem tekstu jest Katarzyna Bielańska, aplikant radcowski w AXELO Prawo i Podatki dla Biznesu.
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U.2019.645 ze zm.);
- Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (t.j. Dz.U.2019.1239 ze zm.);
-Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 grudnia 2015 r. w sprawie zakresu informacji o okolicznościach mających wpływ na prawo do zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa lub ich wysokość oraz dokumentów niezbędnych do przyznania i wypłaty zasiłków (t.j. Dz.U.2017.87 ze zm.)