Polski Ład to program reform, które mają pomóc w odbudowaniu polskiej gospodarki po kryzysie spowodowanym pandemią COVID-19. Zawiera on między innymi pakiet tak zwanych rodzinnych i społecznych bonów mieszkaniowych. Czy potencjalni beneficjenci takiego wsparcia mogą otrzymać dzięki niemu pieniądze na realizację wymarzonego projektu domu na swojej działce? Czy środki z bonu można wykorzystać tylko na zakup mieszkania, czy możliwe są również budowa lub kupno domu?
Bon mieszkaniowy i społeczny
Rząd deklaruje, że chce wspierać Polaków w zakresie zaspokajania ich potrzeb mieszkaniowych. Dlatego Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii już w maju przygotowało konkretne rozwiązania, pozwalające na realne wsparcie Polaków w zakresie nabywania własnego lokalu i nie tylko. Tym rozwiązaniem są bony mieszkaniowe. Właściwie w projekcie znalazły się dwa ich rodzaje:
- bon mieszkaniowy społeczny,
- bon mieszkaniowy rodzinny.
Zasadniczo mechanizm wsparcia finansowego ma pomóc konkretnym osobom w zaspokajaniu ich potrzeb mieszkaniowych poprzez najem albo nabycie własnego mieszkania, domu lub wybudowanie takiego obiektu. Wysokość bonu będzie uzależniona od wielkości gospodarstwa domowego, z uwzględnieniem liczby dzieci oraz osób z niepełnosprawnościami.
Społeczny bon mieszkaniowy adresowany ma być do osób, które nie mają mieszkania, a ich dochody nie pozwalają na uzyskanie kredytu lub ograniczają wybór kredytów hipotecznych. Realizowany będzie w Społecznej Inicjatywie Mieszkaniowej, wraz z partycypacją TBS/SIM (Towarzystwo Budownictwa Społecznego/Społeczna Inicjatywa Mieszkaniowa) albo spółdzielni mieszkaniowej, co oznacza w praktyce wkład mieszkaniowy w spółdzielni. Od tych podmiotów będą wynajmowane lub kupowane mieszkania.
Rodzinny bon mieszkaniowy 2021 został określony jako wsparcie dla gospodarstw domowych z co najmniej trójką dzieci lub w skład których wchodzą osoby niepełnosprawne. Będzie mógł zostać wykorzystany na wiele różnych sposobów, w tym na:
- partycypację w SIM/TBS,
- wkład mieszkaniowy w SM,
- nabycie mieszkania lub domu jednorodzinnego,
- budowę domu jednorodzinnego.
Budowa lub nabycie domu z bonu mieszkaniowego
Zgodnie z prezentowanymi wytycznymi dotyczącymi bonu mieszkaniowego w 2021 roku należy podkreślić, że będzie on mógł być wykorzystany na budowę lub nabycie domu jednorodzinnego. Aby skorzystać z tego bonu, trzeba będzie złożyć wniosek w terenowej jednostce organizacyjnej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). To odróżnia na przykład bon zasiedleniowy od mieszkaniowego. Urząd pracy jest właściwym podmiotem do starania się o przyznanie bonu na zasiedlenie, a ZUS – bonu na zakup np. domu czy jego budowę.
Beneficjent, który jest z Warszawy, powinien złożyć zatem wniosek o bon mieszkaniowy w stolicy. Jeśli zostanie mu przyznany, będzie miał czas od 1 stycznia do 31 grudnia danego roku na realizację przedsięwzięcia mieszkaniowego, ale rząd zakłada, że będzie można ubiegać się o przedłużenie za opłatą o kolejny rok.
Ile wyniesie bon mieszkaniowy?
Choć rząd twierdzi, że nowe rozwiązanie wejdzie w życie dopiero 1 stycznia 2023 roku, wiadomo jest, na ile pieniędzy będą mogli liczyć jego beneficjenci. Jeśli chodzi o społeczny bon mieszkaniowy, ma on być wypłacany w wysokości od 5 do 40 tys. zł. Najmniejsze sumy zarezerwowane są dla jednoosobowych gospodarstw domowych. Małżeństwa z dwójką dzieci mają szansę otrzymać kwotę 10 tys. zł, a z jednym dzieckiem – 25 tys. zł. Rodzina 2+2 uzyska bon w wysokości 40 tys. zł.
Wyższe kwoty przewiduje rodzinny bon mieszkaniowy, który będzie można wykorzystać na zakup lub budowę domu jednorodzinnego. Najwięcej otrzyma gospodarstwo wielodzietne. Bon rodzinny 3+, czyli dla rodziny z trójką dzieci, wyniesie 100 tys., a kwota ta będzie podwyższana o 15 tys. zł za każdego kolejnego potomka w rodzinie.
Rodzinny bon mieszkaniowy będzie przysługiwać nie tylko wtedy, gdy rodzina pozbawiona była wcześniej prawa do nieruchomości o powierzchni do 65 m2. Jeśli mieszkanie dla takich beneficjentów było większe, wówczas kwota bonu zostanie zmniejszona – dla rodziny z trojgiem dzieci zostanie on wystawiony na 55 tys. zł i także będzie podwyższany o 15 tys. zł za każde kolejne dziecko.
Beneficjenci bonów mieszkaniowych będą mogli je zrealizować za pośrednictwem określonych banków. Nie otrzymają pieniędzy do ręki, ale zostaną one najczęściej wypłacone na rachunek właściwego podmiotu, np. dewelopera budującego mieszkanie czy dom.