Lech Wałęsa spotka się Chodorkowskim. Po co?

Paweł Chodorkowski chce przedstawić Wałęsie - jak wiadomo nieoficjalnie - sytuację uwięzionego na północy Rosji ojca i opowiedzieć o ewentualnych perspektywach jego uwolnienia.

Paweł Chodorkowski od 2003 r. mieszka na stałe w Stanach Zjednoczonych, gdzie kieruje nowojorskim Instytutem Nowoczesnej Rosji. W Warszawie będzie gościł w dniach 19-20 grudnia, m.in. w związku z promocją książki _ Więzień Putina _, autobiografii napisanej przez jego ojca zza krat we współpracy z rosyjską dziennikarką Natalią Gieworkian.

Według syna Chodorkowskiego, powrót w 2012 r. Władimira Putina na fotel prezydenta Rosji może uniemożliwić wyjście na wolność jego ojcu aż do 2024 r., gdy skończą się dwie kolejne, sześcioletnie kadencje prezydenta Rosji. _ Boję się, że mój ojciec tak długo będzie w więzieniu, jak długo Rosją będzie rządził Władimir Putin. Mój ojciec przebywając w więzieniu będzie tylko wtedy bezpieczny, o ile media będą interesować się jego sprawą _ - mówił PAP Paweł Chodorkowski przed ubiegłoroczną polską premierą filmu dokumentalnego _ Chodorkowski _ w reż. Cyrila Tuschiego.

Podczas spotkania z widzami syn byłego szefa Jukosu przekonywał też, że _ klucze do więzienia _, w którym przebywa Michaił Chodorkowski, _ trzyma osobiście w ręku jeden konkretny człowiek - Władimir Władimirowicz Putin _. _ Wyjście ojca na wolność może odbyć się albo wtedy, gdy potencjalne zyski związane z jego wypuszczeniem będą większe niż te, które są teraz związane z jego uwięzieniem, albo po prostu wtedy, gdy zmieni się władza _ - mówił Paweł Chodorkowski.

Michaił Chodorkowski w 2004 r. - uznawany za najbogatszego człowieka w Rosji, obecnie określany mianem więźnia numer 1 - w latach 80. był wiceszefem komunistycznego Komsomołu. Na przełomie lat 80. i 90. dzięki m.in. rządowym koneksjom stał się jednym z oligarchów nowej Rosji. Następnie działał na rzecz promowania w Rosji zachodnich standardów demokracji i społeczeństwa obywatelskiego. W 2001 r. założył fundację charytatywną Otwarta Rosja, która za cel stawiała sobie realizację projektów z zakresu kultury i edukacji.

Popadł w konflikt z prezydentem Rosji Władimirem Putinem, gdy oskarżył jego otoczenie o korupcję i zaczął finansowo wspierać opozycyjne partie polityczne. W grudniu 2010 r. skazano go na 13,5 roku łagru za rzekome przywłaszczenie 218 mln ton ropy naftowej i wypranie uzyskanych w ten sposób pieniędzy. W maju 2011 r. sąd apelacyjny obniżył mu karę do 13 lat. Na wolność biznesmen ma wyjść w 2016 r.

Chodorkowski konsekwentnie odpierał wszystkie zarzuty, uważając je za sfabrykowane i politycznie umotywowane. _ Putin i sprowadzeni przez niego do wszystkich struktur władzy byli współpracownicy z resortu doszli do wniosku, że nie jest im potrzebna opozycja, którą wspierałem. (...) Zostałem aresztowany na podstawie zmyślonego oskarżenia o oszustwa. Doskonale działająca spółka Jukos została podzielona i zniszczona, a jej kawałki stały się pożądanym łupem dla przyjaciół zwycięzcy _ - stwierdził w jednym z pisanych w więzieniu artykułów.

Były szef Jukosu, który karę więzienia odbywa w łagrze w rejonie miasta Siegieża w Karelii, niejednokrotnie informował, że nie będzie nikogo prosić o akt łaski.

Wyrok na b. szefa Jukosu spotkał się z międzynarodową krytyką. W ocenie Wojciecha Konończuka z Ośrodka Studiów Wschodnich, Chodorkowskiego skazano na polityczne zamówienie m.in. Putina, który bał się działalności opozycyjnej szefa Jukosu i jego popularności wśród przedstawicieli rosyjskiej elity. _ Proces zademonstrował szereg problemów istniejących w Rosji: od dyspozycyjnego wobec Kremla systemu sądowniczego po sposób postępowania władz z przeciwnikami politycznymi _ - ocenił w jednej z publikacji Konończuk.

W 2011 r. Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu orzekł, że władze Rosji naruszyły prawa Chodorkowskiego po jego aresztowaniu w 2003 r. Trybunał uznał za uzasadnioną skargę, m.in. na _ nieludzkie i uwłaczające godności człowieka warunki przetrzymywania go w areszcie śledczym, a także w sali sądowej podczas przesłuchań _. Sędziowie odrzucili jednak inną skargę, wskazującą na motywy polityczne aresztowania i procesu Chodorkowskiego.